Sekizinci sınıf matematik ders kitaplarının TIMSS 2019 bilişsel alanlarına göre incelenmesi

Abstract

Amaç: 2021-2022 eğitim öğretim yılında 8. sınıf matematik ders kitabı olarak okutulan MEB ve özel yayın olmak üzere iki kitabın alıştırma soruları ile TIMSS 2019 8. sınıf matematik sorularının TIMSS 2019 bilişsel alanlarına ve TIMSS 2019 öğrenme alanlarına göre sınıflandırılarak karşılaştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kul-lanılmıştır. Araştırma verileri betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular: 8. sınıf matematik ders kitaplarındaki alıştırma soruları, TIMSS 2019 8. sınıf matematik soruları ve TIMSS 2019 bilişsel alanlarına göre karşılaştırıldığında ''Bilgi'' alanında TIMSS soruları %31, MEB kitabı %36, özel yayın kitabı %45 ve TIMSS öngörülen oranı %35 orana sahiptir. TIMSS sorularına ve öngörülen orana en çok yaklaşan MEB kitabının oranıdır. ''Uygulama'' alanında TIMSS soruları %45, MEB kitabı %50, özel yayın kitabı %46 ve TIMSS öngörülen oranı %40 orana sahiptir. TIMSS sorularına ve öngörülen orana en çok yaklaşan özel yayın kitabının oranıdır. ''Akıl Yürütme'' alanında TIMSS soruları %24, MEB kitabı %14, özel yayın kitabı %9 ve TIMSS öngörülen oranı %25 orana sahiptir. TIMSS sorularına ve öngörülen orana en çok yaklaşan MEB kitabının oranıdır. ''Sayılar, Veri ve Olasılık, Cebir, Geometri'' öğrenme alanlarında MEB kitabında en çok %32 oranla ''Geometri'' alanında alıştırma sorusu varken özel yayın kitabında %32 oranla en çok ''Sayılar'' alanında alıştırma sorusu vardır. MEB kitabında en az %10 oranla ''Veri ve Olasılık'' alanında alıştırma sorusu varken özel yayın kitabında da aynı şekilde en az soru %10 oranla ''Veri ve Olasılık'' alanındadır. İki kitap bu yönden benzerlik göstermiştir. MEB ve özel yayın kitaplarında ''Sayılar'', ''Cebir'', ''Geometri'' alanlarının dağılımları birbirine yakınken diğer alanların ''Veri ve Olasılık'' alanına bariz fark yarattıkları ve baskın oldukları görülmektedir. TIMSS 2019 öğrenme alanlarının oranları ile iki kitap karşılaştırıldığında ''Sayılar'' ve ''Cebir'' alanlarındaki oranların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Ancak ''Geometri'' ve ''Veri ve Olasılık'' alanlarında oranların birbirinden farklı olduğu, iki kitabın TIMSS sorularına kıyasla ''Geometri'' alanına çok yer verdiği ancak ''Veri ve Olasılık'' alanına daha az yer verdiği görülmektedir. Sonuç ve Öneriler: TIMSS öğrenme alanları baz alınarak ''Sayılar, Veri ve Olasılık, Cebir, Geometri'' öğrenme alanlarına ayrılan 8. sınıf matematik ders kitaplarındaki soruların TIMSS 2019 bilişsel alanlarına göre sınıflandırılmasından elde edilen sonuçlara göre iki kitap için öğrenme alanlarının analizine bakıldığında dengeli ve benzer sonuçların ortaya çıktığı görülmüştür. Bilişsel alanlara göre dağılımına bakıldığında iki kitapta da soruların dağılımında dengesizlik görülmektedir. Alıştırma soruları ''Bilgi'' ve ''Uygulama'' alanlarında yığılmış, ''Akıl Yürütme'' alanına fazla değinilmemiştir. Çalışmanın sonucuna göre ders kitaplarındaki üst düzey bilişsel alanlara yönelik alıştırma sorularına daha çok yer verilmelidir. Üst düzey bilişsel alanlara yönelik soruların artırılmasının ulusal ve uluslararası sınavlardaki başarının artmasında etki göstereceği düşünülmektedir.

Purpose: It is aimed to compare the practice questions and TIMSS 2019 8th grade mathematics questions in two books, MEB and special publication, which are taught as 8th grade mathematics textbooks in the 2021-2022 academic year, by classify-ing them according to TIMSS 2019 cognitive areas and TIMSS 2019 learning areas. Method: In this study, document analysis, one of the qualitative research methods, was used. Research data were analyzed descriptively. Results: When the practice questions in the 8th grade math textbooks are compared according to the TIMSS 2019 8th grade math questions and TIMSS 2019 cognitive domains, the TIMSS questions in the ''Knowledge'' field are 31%, the MEB book is 36%, the special publication book is %45 and the TIMSS predicted rate is 35% has the ratio. It is the rate of the MEB book that comes closest to the TIMSS questions and the predicted rate. In the field of ''Application'' TIMSS questions have a rate of 45%, MEB book 50%, special publication book 46% and TIMSS predicted rate 40%. It is the rate of the special publication book that comes closest to the TIMSS questions and the predicted rate. In the field of ''Reasoning'' TIMSS questions have a rate of 24%, MEB book 14%, special publication book 9% and TIMSS predicted rate 25%. It is the rate of the MEB book that comes closest to the TIMSS questions and the predicted rate. In the ''Numbers, Data and Probability, Algebra, Geometry'' learning fields, there are practice questions in the ''Geometry'' field with the highest rate of 32% in the MEB book, while there are practice questions in the ''Numbers'' field with the highest rate of 32% in the special publication book. While there are at least %10 of the questions in the field of ''Data and Probability'' in the MEB book, at least 10% of the questions in the special publications book are in the field of ''Data and Probability''. The two books were similar in this respect. While the distributions of ''Numbers'', ''Algebra'' and ''Geometry'' fields in MEB and special publications are close to each other, it is seen that other fields make a clear difference and dominate the ''Data and Probability'' field. When the ratios of TIMSS 2019 learning fields are compared with the two books, it is seen that the ratios in the fields of ''Numbers'' and ''Algebra'' are close to each other. However, it is seen that the ratios in the fields of ''Geometry'' and ''Data and Probability'' are different from each other and two books give more space to the ''Geometry'' field compared to the TIMSS questions, but less to the ''Data and Probability'' field. Conclusion and Suggestions: According to the results obtained from the classi-fication of the questions in the 8th grade mathematics textbooks, which are divided into the learning areas of `Numbers, Data and Probability, Algebra, and Geometry` based on TIMSS learning areas, according to the TIMSS 2019 cognitive areas, when the analysis of the learning areas for the two books is examined, balanced and similar results are revealed was found out. Considering the distribution according to cognitive domains, there is an imbalance in the distribution of questions in both books. The practice ques-tions are stacked in the `Knowledge` and `Application` fields, and the `Reasoning` field is not mentioned much. According to the results of the study, practice questions for high-level cognitive areas in textbooks should be given more place. It is thought that increasing the questions on high-level cognitive domains will have an impact on the success in national and international exams.