Kültür odaklı çeviri ögeleri bağlamında Orhan Pamuk'un `Yeni Hayat` romanının Arapça çevirileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yazıldığı kaynak dilin kültürünü en açık şekilde belirten roman gibi edebi bir türün bünyesindeki kültürel ögelerin ne derece korunarak erek dile aktarıldığını ortaya koymak, çevirmenlerin söz konusu kültürel ögeleri çevirirken izledikleri yolları, kullanılan stratejileri belirlemek ve bir ara dil üzerinden yapılan çeviri ile doğrudan kaynak dilden yapılan çeviriler arasındaki farklılıkları değerlendirmektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Peter Newmark'ın sınıflandırılması çerçevesinde Yeni Hayat romanında bin yüz kırk kültürel öge tespit edilmiş, bu ögelerin, Aixelà'nın Kültüre Özgü Ögelerin Çevirisi için belirlediği stratejiler doğrultusunda çevirmenler tarafından kullanım oranları saptanmıştır. Elde edilen veriler, Venuti'nin Yerlileştirme ve Yabancılaştırma stratejilerine göre analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, kültürel ögelerin hangi stratejiler kullanılarak erek dile aktarıldığı, yapılan çevirilerin kaynak dil kültürünü ne derece yansıttığı, ara dilden yapılan çeviride ara dil kültürünün erek metne yansıması ve çevirmen kararları açıklanmıştır. Çalışma; araştırmada kullanılan yöntemi de kapsayan girişi, çalışılan alanla ilgili kuramsal çerçeveyi, Yeni Hayat romanın Arapça çevirilerinin incelendiği durum çalışmasını, elde edilen verilerin analiz edildiği tartışmayı ve sonuç kısmını da içine alan beş ana bölümden oluşmaktadır.

The aim of this study is to investigate the transformation of a literary work, such as a novel, that expresses the culture of the source language most clearly to another language without harming the cultural elements in its content. It also studies the methods followed in the translation of these cultural elements in the different translations made by independent translators and the strategies used by them. Moreover, it examines the differences between the translation made from an intermediate language and the translation made from the source language directly. In this regard, using the classification of Peter Newmark, one thousand hundred and forty cultural elements were found in the novel The New Life. The usage rates of the mentioned elements by the translators were detected in the light of the strategies determined by Aixelà for the Translation of Cultural Items. The obtained data was analyzed according to Venuti's Domestication and Foreignization strategies. The result of the study shows the strategies used to convey the cultural elements to the target language, and to what extent the translations reflect the cultural elements that take place in the source language. It also demonstrates the reflection of the relay language culture on the target text. Moreover, the translator's decisions were explained. This study consists of five main chapters including the introduction that includes the method used in the research, the theoretical framework related to the field of study, the case study that examines the Arabic translations of the novel The New Life, the discussion in which the obtained data is analyzed, and the conclusion part.