Değerler ile örgütsel adalet arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, eğitim yöneticilerinin sahip olduğu değerler ile örgütsel adalet arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma ile okul yöneticilerinin en çok benimsediği değerlerle, yönetici ve öğretmenlerin okullarındaki örgütsel adalete ilişkin algılamaları arasındaki ilişki betimlenmeye çalışılmıştır. Bugün eğitim kurumlarında en temel sorunlardan biri değerlere dayalı yönetim politikalarının ve örgütsel adaletin tüm çalışanları tatmin edecek düzeyde gerçeklememiş olmasıdır. Bu sorunun en temel nedenlerinden biri ise ` bu alana özgü değerlerin henüz bir sistem bütünlüğü kazanamamış olmasıdır (Karataş, 2009). Bu anlamda çalışma, eğitim kurumlarımızın genel ya da özel amaçlarını ulaşmada güçlü bir örgüt kültürüne, güçlü bir örgüt kültürünün değerleri ön plana çıkartan bir yönetim anlayışına ve de bu anlayış doğrultunda gerçekleşecek örgütsel adalet algılamasına gereksinim olduğunu vurguladığı için önem taşımaktadır. Böylece bu çalışma eğitim yönetiminde bu alana özgü değerler sisteminin ve örgütsel adalet anlayışının oluşmasına ve bu konuda duyarlığın oluşmasına katkı sağlayacaktır.Araştırmanın evrenini Uşak ili sınırları içerisinde ilk ve ortaöğretim kurumlarında çalışmakta olan eğitim yöneticileri ve öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri iki ölçek kullanılarak elde edilmiştir. Veriler Yrd. Doç. Dr. Kürşat YILMAZ tarafından geliştirilen ve eğitim yöneticilerine uygulanan `Değerler Ölçeği ` ile Doç. Dr. Cemil Yücel ve yazar tarafından geliştirilen, yönetici ve öğretmenlere uygulanan ?Örgütsel Adalet Ölçeği? adlı veri toplama araçları ile toplanmıştır. Seçilen her yönetici, anket maddelerinin her birinde belirtilen değerlerin hangi ölçüde kendileri için önemli olduğunu belirlemişlerdir. Ayrıca bu çalışmada örgütsel adalet algılaması için de yönetici ve öğretmenler ölçekteki maddelerin uygulanma düzeyini puanlayarak mevcut durumu betimlemişlerdir. Bu sayede yöneticilerin sahip olduğu değerlerle, örgütsel adaletin; cinsiyet, eğitim düzeyi, okul türü, ve okul düzeyi, açısından farklılık taşıyıp taşımadığı yönetici ve öğretmen görüşleri karşılaştırılarak incelenmiş ve daha sonra bu iki ölçek arasındaki ilişkiye korelasyon analizi ile bakılarak sahip olunan yönetici değerleri ile örgütsel adalet arasındaki ilişki incelenmiştir.Araştırma bulgularına göre, okul yöneticilerince önem verilen ilk beş bireysel değerin; `adalet, dürüstlük, tarafsızlık, insana saygı ve çalışkanlıktır `; önem verilen ilk beş örgütsel değerin; `adalet, insana saygı, dürüstlük, çalışkanlık, sorumluluk olduğu görülmektedir. Okul yöneticilerinin değerleri ile örgütsel adalet algılaması arasında pozitif bir ilişki gözlemlenmektedir. Buna göre yöneticilerin; `ilişkisel değerleri, öze ilişkin değerleri ve adalete ilişkin değerleri` ile örgütsel adaletin; `etkileşim adaleti, nufuz adaleti ve ödül-ceza adaleti` arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Kültür, Örgüt kültürü, Değerler, Örgütsel Adalet

The purpose of this study is to investigate the relationship between school administrators? values and organizational justice. This study investigates the relationship between values which are mostly chosen by administrators and administrators? and teachers? perception of organizational justice in their school. Today, one of the most important problems in educational organizations is that there is not satisfactory policies depend upon values and organizational justice. The most important reason of this problem is that education has not own its value system relating to this area (Karataş, 2009). Within this content, this study is important because it points out organizational culture to access general and private goals, the managerial style depending upon values and the needs to understand organizational justice within this perspective. Therefore, this study will contribute to form a value system and a concept of organizational justice in educational administration to create a sensitive atmosphere in this area.The population of the study is educational administrators and teachers of Uşak. The sample of the study is educational administrators and teachers working in Uşak. Two scales were utilized in this study. One of them is a scale named ?Values Scale? developed by Asst. Prof. Dr. Kürşat YILMAZ to discover administrators? values, and the other is ?Organizational Justice Scale? developed by Assoc. Prof. Dr. Cemil YÜCEL and the writer. ?Values Scale? is utilized to educational administrators and ?Organizational Justice Scale? is utilized both to educational administrators and teachers. With this scale, each selected school administrators will indicate their values for each of the following items to what extent it is important for them. Teacher and administrators scores the level of scale to determine the existing state about organizational justice in their school. The study seeks to determine whether the value preferences of educational administrators and the perceptions of teachers and administartors? organizational justice differ according to gender, the type of school, the level of school, the level of education. Correlation techniques are used for analyzing and with these techniques, the relationship between the type of organizational justice and values is investigated.According to the findings, educational administrators give importance to the fifth individual values such as: justice, honesty, objectiveness, respectful to others, studiousness; and give importance to the fifth organizational values such as: justice, respectful to others, studiousness, responsibility. Besides, there is a positive relationship between values and organizational justice. According to this finding, there is a positive relationship between relational values, values concerning inner concepts, values about justice and organizational justice refers to justice of interaction, justice of influence and justice of award and punishment.Key Words: Culture, Organizational Culture, Values, Organizational Justice