Okullarda öğretmenlerin paylaşılan liderlik algıları ile psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okulların paylaşılan liderlik uygulamarı ile öğretmenlerin psikolojik sermayeleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın evrenini 2016 – 2017 öğretim yılında Uşak ilinde görev yapan 3986 öğretmen, araştırmanın örneklemini ise 345 ilkokul, ortaokul ve lise öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada basit tesadüfî örnekleme yoluna gidilmiştir. Araştırmada veriler `Paylaşılan Liderlik Ölçeği` ve `Psikolojik Sermaye Ölçeği` ile toplanmıştır. Verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi, aritmetik ortalama, tek yönlü varyans analizi, t-Testi, Pearson Momentler Çarpımı Katsayısı ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin okullarda paylaşılan liderliğe yönelik algı düzeyleri, paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme ve duygusal destek boyutlarında yüksek, çalışanların merkezi olmayan etkileşim boyutunda ise düşük düzeydedir. Paylaşılan liderlik uygulamalarının okullarda genel olarak var olma düzeyine yönelik öğretmen algılarının da yüksek düzeyde olduğu görülmektedir.Araştırmada paylaşılan liderlik uygulamalarına yönelik öğretmen algılarının, paylaşılan liderliğin bazı boyutlarında, mesleki kıdem, okulda bulunan öğretmen sayısı, çalışılan okul düzeyi ve eğitim durumu değişkenlerine gore anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür.Araştırmanın diğer değişken olan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerine yönelik algılarının ise, çok yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrtemenlerin psikolojik sermaye düzeyleri cinsiyet, mezuniyet durumu, aynı okulda çalışma süresi, kıdem, çalışılan okul düzeyi, okulda bulunan öğretmen sayısı değişkenlerine göre incelenmiş fakat anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.Araştırmanın başka bir sonucuna göre de, öğretmenlerin paylaşılan liderlik uygulamalarına yönelik algıları ile psikolojik sermaye düzeylerinden özyeterlilik, iyimserlik, güven, dışadönüklülük ve dayanıklılık boyutlarına yönelik algıları arasında anlamlı pozitif yönlü düşük düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Öğretmenlerin paylaşılan liderlik uygulamalarına yönelik algıları ile psikolojik sermaye düzeylerinden umut boyutuna yönelik algıları arasında ise, anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.Yine araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin paylaşılan liderlik boyutlarından görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme ve duygusal destek ile psikolojik sermaye düzeyleri arasında pozitif yönlü düşük dereceli bir ilişki bulunmuştur. Paylaşılan liderliğin çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim boyutu ile psikolojik sermaye düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Yine araştırmaya gore, öğretmen algılarına göre paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme, çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim boyutları öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerini yordamaz iken; duygusal destek boyutu öğretmenlerin psikolojik sermayelerini anlamlı bir şekilde yordadığı görülmüştür.

The aim of this study is determining the relationship between shared leadership applies of schools and psychological capitals of teachers. In the relational screening model, 3986 teacher who worked in 2016-2017 school year in Usak province formed the target population of study and 345 elementary, middle and high school teachers formed the study sample. Simple random sampling has been used in the study. Datas were collected by using `Shared Leadership Scale` and `Psychological Capital Scale`. Confirmatory factor analysis, arithmetic mean, one-way analysis of variance, T-test, Pearson product-moment coefficient and simple linear regression analysis were used in the analysis of data.According to the study results, teachers' perception level about the to shared leadership perceptions is high-level in completion of common tasks in shared leadership, levels of mutual skill development, emotional support dimensions, on the other hand it is low-level in employees' non-central interactivity dimensions. Shared leadership styles are seen to have a high level of teacher perceptions about the level of existence in schools in general.In this study, it is observed that teachers' perceptions about shared leadership style differ significantly in some dimensions of shared leadership, depending on professional seniority, number of teachers in school, school level and educational status variables.It is concluded that the other variable of the study, teachers' perceptions about psychological capital level is very high. Psychological capital levels of teachers were examined according to variables of gender, graduation status, working time in the same school, seniority, school level, number of teachers in the school, and no significant difference was found.According to another result of the study, positively significant low-level relationship detected between teachers' perception about shared leadership style and perception about psychological capital level's self-efficacy, optimism, confidence, extroversion and durability dimensions. No significant relationship detected between teachers' perception about shared leadership style and perception about psychological capital level's hope dimension. Again, according to result of the study, positively low-level relationship was found between teachers' perception about dimensions of shared leadership, completion of common tasks in shared leadership, levels of mutual skill development, emotional support dimensions and levels of psychological capital. There is no significant relationship between the non-central interactivity dimension of the shared leadership among employees and the levels of psychological capital. It is observed by the result of the study that according to teachers' perceptions, shared leadership's completion of common tasks mutual skill development, non-central interactivity dimension among employees cannot be able to predict teachers' psychological capital levels while emotional support dimension predicts teachers' psychological capital significantly.