Bazı kişisel değişkenlere göre üniversite öğrencilerinin ahlaki yargıları

Abstract

BÖLÜM VII ÖZET Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin ahlaki yargı düzeyleri ile ilişkisi olabileceği düşünülen bazı kişisel değişkenler ele alınmış; bu değişkenlerin ahlaki yargı düzeyleri üzerinde etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla 20 denence test edilmiştir. Araştırmanın örneklemi 1991-1992 öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi'ne bağlı fakültelere devam eden ve seçkisiz (random) örnekleme yoluyla seçilen (432 kız, 643 erkek) 1075 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri, J. Rest (1979) tarafından geliştirilen `Ahlaki Yargılar Envanteri - Defining Issues Test(DIT)`in Türkçe formu ile ölçülmüştür. Araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak; öğrencilerin uyum düzeyleri, Özgüven (1992) tarafından geliştirilen Hacettepe Kişilik Envanteri, benlik tasarımı düzeyleri ise Baymur (1968) tarafından geliştirilmiş olan Benlik Tasarımı Envanteri ve diğer bağımsız değişkenler araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Anketi ile elde edilmiştir. Anket ve Envanterler ile örnekleme giren öğrencilerden toplanan bilgilerin analizinde, tek-yönlü varyans analizi (F testi) ve t-testi teknikleri kullanılmıştır.169 Bağımsız değişkenlere göre, öğrenci gruplarının ahlaki yargı puan ortalamaları arasındaki farkın önem kontrolünde en az.05 önem düzeyi benimsenmiştir. Denencelerle ilgili olarak araştırmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir: 1. Ondokuz Mayıs Üniversitesi'ne bağlı fakültelere devam eden öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin, gelenek sel düzeyde olduğu görülmüştür. 2. Fakülteler bakımından, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasındaki farkın önemli olmadığı anlaşılmıştır. 3. Sınıf düzeyi yükseldikçe, öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin de yükseldiği görülmüştür. 4. Cinsiyete göre, kız öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmüştür. 5. Üniversite öğrencilerinin yaşlarına göre, ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 6. Öğrencilerin mezun oldukları liselere göre ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir farkın olmadığı anlaşılmıştır. 7. Lise mezuniyet koluna göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 8. Öğrencilerin akademik başarıları bakımından, ahla ki yargı düzeyleri arasında önemli fark görülememiştir. 9. Zekâ düzeylerini algılayışlarına göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir.170 10.Kendi kavrama gücünü yüksek olarak algılayan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin, kavrama gücünü düşük algılayan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerine göre daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. 11.Hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yerine göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark olmadığı anlaşılmıştır. 12.Anne-baba tutumlarına göre, öğrencilerin- ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 13.Anne-babalarının öğrenim düzeylerine göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında fark önemli bulunamamıştır. 14.Anne-babalarının meslekleri bakımından, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 15.Ailede birlikte yaşadığı kişi sayısına göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 16.Kardeş sayısına göre öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 17.Ailede çocuk doğum sırasına göre, öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 18.Ailenin ekonomik durumuna göre öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 19.Benlik tasarımı düzeyi yükseldikçe, öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin de yükseldiği görülmüştür.171 20. Kişisel, sosyal ve genel uyum düzeyleri yüksek olan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin, uyum düzeyleri düşük olan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinden daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak, üniversite öğrencilerinin sınıf düzeyi, cinsiyeti, kavrama gücü, benlik tasarımı düzeyi ve uyum düzeyi ile ahlaki yargıları arasında önemli ilişkilerin olduğu anlaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda, öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin yükselebilmesi ve daha yeterli hale gelebilmesi amacı ile çeşitli öneriler yapılmıştır.

172 SUMMARY in this study some personal variables which are consi- dered to be connected to the levels of the moral judgement of university (undergraduate) students have been taken into ac- count and 20 hypothesis have been tested in order to explain vvhether these variables have any effect on the level of the moral judgement. 1075 persons (432 female and 643 male) who have been selected randomly and were the university (undergradu¬ ate) students of various faculties of Ondokuz Mayıs Univer¬ sity in 1991-1992 academic year have been taken as sample. The moral judgement levels of the students which are the dependent variable of the study have been measured by `Defining Issues Test (DİT)` improved by J.Rest (1979). As independent variables of the study, the levels of harmony of the students have been obtained by `Hacettepe Personality Test` improved by Özgüven (1992), the levels of self- concept with `Self-Concept Test` improved by Baymur (1968), and the other independent variables with `Personal Knowledge Inquiry` prepared by the present researcher. in the analysis of the data obtained by ınquiries and ınventories from the students who are the samples, the tech- nics of one-directional variance analysis (F-test) and of t-test have been used. According to independent variables, at least.05 significance level has been accepted in the signifi- cance control of the difference between the averages of moral judgement points of the student groups.173 The findings of this study may be summarized as fol- lows: 1-it has been understood that the moral judgement le- vels of the students of various faculties of Ondokuz Mayıs University were in the conventional level. 2-From the point of the faculties, the difference bet- ween the moral judgement levels of the students is not im- portant. 3-The moral judgement levels of the students increase gradually depending upon the classes which the students be- long. 4-From the point of sex, the moral judgement levels of the female students are higher than the males. 5-From the point of age, no important difference bet- ween the moral judgement levels of the students has been found. 6-From the point of high-schools which the sample- students have been graduated, no difference between the moral judgement levels of the students has been found. 7-From the point of branches of high school which the sample-students have been graduated, no important diffe¬ rence between the moral judgement levels of the students has been found. 8-From the point of the levels of success of the stu¬ dents in school, no important difference betvveen the moral judgement levels of the students has been found.174 9-From the point of the acceptance of their intelligen- ce levels, no important difference between the moral judge- ment of the students has been found. 10-it has been understood that the moral judgement levels of the students who accepted their understanding le¬ vels as high are higher than those of the students who accep¬ ted their understanding levels as low. 11-From the point of the place of residance where the students vastly lived, no important difference between the moral judgement levels of students has been found. 12-in respect to the parents' manners, it has been un¬ derstood that there is no important difference betvveen the moral judgement levels of students. 13-in respect to the parents' educational levels, no important difference between the moral judgement levels of students has been found. 14-in respect to the parents' accupations, no impor¬ tant difference between the moral judgement levels of stu¬ dents has been found. 15-in respect to the numbers of persons in family with whom the student lives, no important difference betwe- en the moral judgement levels of students has been found. 16-From the point of the number of brothers ör sisters of students, no important difference betvveen the moral jud¬ gement levels of students has been found. 17-in respect to the chronological order of birth of children in the family, no important difference betvveen the moral judgement levels of students has been found.175 18-From the point of eçonomic levels of students' fa- milies, no difference between the moral judgement levels of students has been found. 19-it has been understood that the moral judgement levels of students increase depending upon the students' self- concept levels. 20-it has been understood that the moral judgement levels of the students, whose personal (inner), socîal and common harmony levels are higher than those of the students whose harmony levels are low. As a result, it has been understood that there are im- portant relations between the students' moral judgement le¬ vels and their levels of class (levels of education) understan- ding, self-concept, harmony and their sexes. According to the results found in this research, vario- us-suggestions have been made in order to be able to increa¬ se the students' moral judgement levels and to get better them.