The Career and role characteristics of Turkish female top managers

Abstract

ÖZ TÜRK ÜST DÜZEY KADIN YÖNETİCİLERİN KARİYER VE ROL ÖZELLİKLERİ ATABEK, Esin Gül Yüksek Lisans Tezi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Feride ACAR Temmuz, 1994, 264 sayfa. Bu tez Türkiye'de üst düzey yönetim alanında kadınların az sayıda temsilinin muhtemel nedenleri olarak görünen kadının toplumsallaşma süreci, çoklu rol üstlenme ve örgüt kültürünü incelemiştir. Bu çalışmaya bir temel oluşturmak amacı ile, dünyada kadının üst düzey yönetimdeki durumu gözden geçirilmiştir. Bu araştırmanın verileri derinlemesine mülakat yolu ile toplanmıştır ve bulgular yapılan kaynak taramasına dayalı olarak önceden oluşturulan hipotezler ışığında değerlendirilmiştir. Araştırma, bir özel sektör ve bir kamu sektörü kuruluşundaki kadın ve erkek üst düzey yöneticiler üzerinde yapılmıştır, öncellikle, örneklemdeki üst düzey kadın yöneticiler için kadının toplumsallaşması süreci kariyerde yükselmelerini kolaylaştırıcı bir faktör olarak bulunmuştur. Elit (üst orta ve üst sınıf) kökenli bu kadınlar, elit alt-kültürün değerlerinin etkisi ile aileleri tarafından kariyer sahibi olmaya teşvik edilmişlerdir. İkinci olarak, çoklu rol üstlenmenin bu kadınların üst düzey konumlara yükselmelerinde engelleyici bir faktör olmadığı bulunmuştur. Üst düzey kadın yöneticiler ev içi rollerini kariyer rollerine göre düzenlemiş kariyerine öncelik veren kadınlar olup, kendilerine (psikolojik) destek veren eşlere de sahipoldukları için işe bağlılıklarının azalmadığı ortaya çıkmıştır. Buna karşın, araştırmada, örgüt kültürü bu kadınların kariyerlerinde yükselmede engelleyici bir faktör olarak algılanmıştır. Söz konusu örgüt kültürü erkek-egemen olup ön yargılı, taraflı ve (üst düzey) yönetimdeki kadınlara ilişkin stereotipik imajlarla yüklüdür. Kadın üst düzey yöneticiler bu tarz değerler yüzünden terfilerinde engellerle karşılaşmanın yanı sıra erkeklerden daha fazla çalışmak zorunda olduklarını ve (kadın) hami bulma hususunda daha çok zorlandıkları da ifade etmişlerdir. Buna rağmen, bu kadınların erkek meslektaşlarından mesleklerinde daha hızlı ilerlemiş olmaları ilginç bir bulgudur. Bu bulgular ışığında, örgüt kültürünün özellikle kadınların kariyerlerine olan etkisini inceleyen araştırmaların yapılması gerekmektedir. Anahtar kelimeler: Kadm, Çalışan kadın, Kadm Yöneticiler, Üst Düzey Kadm Yöneticiler. Bilim Dalı Sayısal Kodu: 2 1 7. 03. 0 1 vı

ABSTRACT THE CAREER AND ROLE CHARACTERISTICS OF TURKISH FEMALE TOP MANAGERS ATABEK, Esin Gül M.S. in Political Science and Public Administration Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Feride ACAR July, 1994, 264 pages. This thesis studied the female socialization process, multiple role occupancy and the organizational culture as possible reasons behind the (under)representation of women in the area of top management in Turkey. As part of the background research, women's conditions in top management around the world were surveyed. The method of data collected for this research was indepth interviewing, and information was interpreted with respect to priorly formuîated hypotheses on the basis of the literatüre survey. Research was done with female and male top managers in öne private sector and öne public sector organization. Findings show that, first, the female socialization process was a facilitating factor for the femaîe top managers in the sample. Coming from elite (upper middle and upper class) backgrounds, these women, on the basis of the values of the elite subculture, were encouraged by their families to enter careers. Second, multiple role occupancy did not constitute a hindering factor to their rise to top management. Female top managers appeared to be `career-primary` women who adapted their home roles to those of their careers and to have (psychologically) supportive spouses, îhus their job iiicommitment did not decrease. However, the organizational culture seemed to constitute a hindering factor to the career advancement of these women. This culture was male-dominated, thus contained biases, pejudice and sterotypical images regarding women in (top) management. in addition to having experienced hinderance in their promotions on the basis of such values, the female top managers also noted having had to work harder and having had more difficulty in finding (female) mentors. Interestingly, however, these women were known to have advanced faster than their male colleagues. in the light of these findings, further research on the organizational culture particularly as concerns its effect on female careers is needed. Keywords: Women, Working Women, Female Managers, Female Top Managers. ScienceCode: 217.03.01 iv