Unrecorded economy in Turkey

Abstract

ÖZ TÜRKİYE'DE KAYIT DIŞI EKONOMİ YAYLA, Münür Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof Dr. E. Zehra KASNAKO?LU Şubat, 1995, 89 sayfa. Bu tezde, 1968-1993 yıllan arasında Türkiye'deki kayıt dışı ekonominin miktarı ve değişimi incelenmektedir. Kayıt dışı ekonominin kavramları hakkındaki teorik yaklaşımlar ilk bölümde ele alındıktan sonra, Tükiye'deki kayıt dışı ekonominin miktarım ve yıllara göre değişimini tahmin etmek için Nakit Oran Yöntemi, Ekonometrik Yöntem, ve İşlem Hacmi Yöntemi kullanılmıştır. Nakit Oran Yöntemine göre 1993'te Türkiye'deki kayıt dışı ekonominin büyüklüğü kayıtlı gelirin %37.64'ü kadardır. Ekonometrik Yöntem ise gelir üzerinden alman vergi ve toplam vergi olmak üzere iki seçenek vergi tanımı ile uygulanmıştır. Toplam vergi tanımı ve sıfir vergi oram varsayımı allında, 1993'te resmi gelirin %42.09'u kadar kayıt dışı ekonomi mevcuttur. En düşük vergi oranlı tahminler hem gelir üzerinden alman vergi hem de toplam vergi tanımlarında, en fazla %14 olmak üzere, daha küçük sonuçlar vermiştir. İşlem Hacmi Yöntemi ise, 1993 yılında Türkiye'de yaklaşık %40'lık bir kayıt dışı ekonominin varlığını ortaya koymaktadır. Sözkonusu yötemler birbirlerinden bağımsız olmalarına ve farklı veri kullanmalarına rağmen, kayıt dışı ekonominin yıllara göre değişimi her üç yöntemde de benzer eğilimlere sahiptir. Türkiye'nin kayıt dışı ekonomisi 1987den sonra keskin bir artiş eğilimi göstermektedir. Kayıt dışı ekonominin resmi ekonomi içindeki payı hızla daha fazla olmaktadır ki, bu da kayıt dışı ekonominin kayıtlı ekonomiden daha hızlı büyüdüğü anlamına gelmektedir. Anahtar Kelimeler: Kayıt Dışı Ekonomi, Yeraltı Ekonomisi, Kayıt Dışı Gelir, Gayri Resmi Ekonomi, Saklı Ekonomi, Kara Ekonomi, Yasal Olmayan Ekonomi, İkincil Ekonomi, Gölge Ekonomi. Bilim Dalı Sayısal Kodu: 219.01.01 iv

ABSTRACT UNRECORDED ECONOMY IN TURKEY YAYLA, Münür M. S. in Economics Supervisor: Prof.Dr. E. Zehra KASNAKO?LU February, 1995, 89 pages. This study examines the size and trends of unrecorded economy in Turkey for the period of 1968-1993. After a review of the concept of unrecorded economy and theoretical approaches to its measurement in the first part of the study, three methods - Simple Currency Ratio Method, Econometric Method and Transactions Method - have been employed to the estimate the size and trends of the unrecorded economy in Turkey. The Simple Currency Ratio Method indicates that the size of unrecorded economy as a share of the recorded income in 1993 is 37.64%. The Econometric Method is used by means of alternative tax definitions which are income tax and total tax. The total tax definition under the assumption of zero tax rate provided an amount of unrecorded economy of 42.09% of the official income in 1993. Minimum tax rate estimations both for income tax and total tax indicates lower results, at most 14%, unrecorded economy in Turkey. The Transactions Method imply an amount of almost 40% of unrecorded economy in Turkey. Although, these three methods use different data and are independent of each other, they produce common trends in the growth of the unrecorded economy. It is found that there is a sharply increasing trend in the unrecorded economy of Turkey after the year 1987. It is observed that the share of unrecorded economy becomes increasingly larger as a portion of official income, which indicates that the unrecorded economy in Turkey is growing faster than the recorded economy. Keywords: Unrecorded Economy, Underground Economy, Unrecorded Income, Informal Economy, Hidden Economy, Black Economy, Illegal Economy, Secondary Economy, Shadow Economy. Science Code: 219.01.01 in