The relationships sociometric status, sex, academic achievement, school type and grade level with loneliness levels of secondary school students

Abstract

öz^r SOSYOMETRİK STATÜ, CİNSİYET, AKADEMİK BAŞARI, OKUL TÜRÜ VE SINIF DÜZEYİ İLE ORTAOKUL Ö?RENCİLERİNİN YALNIZLIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ TARHAN, Nuray Yüksek Lisans, Eğitim Bilimleri Bölümü Tez Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Ayhan DEMİR Ocak 1996, 107 Sayfa Bu çalışmanın amacı, sosyometrik statü, cinsiyet, akademik başarı, okul türü ve sınıf düzeyi ile ortaokul öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın denekleri, TED, Ayvalı İlköğretim Okulu ve Cumhuriyet Lisesinin 6., 7. ve 8. sınıflarına devam eden 370 (186 erkek ve 184 kız) ortaokul öğrencisidir. Öğrencilerin yalnızlık düzeylerine ilişkin veriler, Asher ve Wheeler (1985) tarafından geliştirilen, çevirisi, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları araştırmacı tarafından yapılan ve Türkçe'ye Sosyal Doyum Ölçeği olarak geçen Loneliness and Social Dissatisfaction Scale kullanılarak belirlenmiştir. Sosyometrik statü ise, bir derecelendirme ölçeğiile birlikte, öğrencilerin sınıflarında en çok sevdikleri üç arkadaşlarını seçmelerinin istendiği standart puan yaklaşımı yoluyla belirlenmiş, sosyometrik statü grupları popüler, reddedilmiş, ihmal edilmiş ve tartışmalı olmak üzere dört ayrı grupta sınıflandırılmıştır. Toplanan verilere, ortalama puan, standart sapma, korelasyon ve varyans analizini içeren istatistiksel analizler yapılmıştır. Bulgular, öğrencilerin yalnızlık düzeyinde sosyometrik statünün önemli ölçüde etkisi olduğunu ortaya çıkarmıştır. Buna göre yalnızlık düzeyi en yüksek grubun reddedilmişler grubu olduğu bulunmuş, tartışmalı grubun ise popüler ve ihmal edilmiş gruptan anlamlı biçimde farklı olduğu anlaşılmıştır. Cinsiyet bakımından öğrencilerin yalnızlık düzeylerinde önemli bir farklılık bulunmamıştır. Akademik başarı ve yalnızlık arasında negatif, ancak anlamlı bir ilişki bulunmuş, akademik başarı düştükçe yalnızlık düzeyinde anlamlı bir artış olduğu anlaşılmıştır. Okul türü bakımından, düşük sosyoekonomik düzeye sahip okul öğrencilerinin, yüksek ve orta sosyoekonomik düzeye sahip okuHarın öğrencilerinden daha yüksek I yalnızlık düzeyine sahip oldukları saptanmıştır. Sınıf düzeyleri arasında ise yalnızlık düzeyleri açısından önemli bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmanın sonunda bulgular tartışılmış, akran ilişkilerinden kaynaklanan yalnızlığın tespit edilmesi ve anlaşılmasının önemi vurgulanmış bu çerçevede ailelere, öğretmenlere, psikolojik danışman/rehber öğretmenlere, okul yöneticilerine ve gelecekte bu konuyla ilgilenecek kişilere önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yalnızlık, Sosyometrik Statü VII

ABSTRACT THE RELATIONSHIPS OF SOCIOMETRIC STATUS, SEX, ACADEMIC ACHIEVEMENT, SCHOOL TYPE AND GRADE LEVEL WITH LONELINESS LEVELS OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS TARHAN, Nuray M. S., Department of Educational Sciences Supervisor: Assistant Prof. Dr. Ayhan DEMİR January 1996,107 pages The purpose of the present study was to examine the relationships of sociometric status, sex, academic achievement, school type, and grade levels with the loneliness levels of secondary school students. A total number of 370 secondary school students (186 males and 184 females) from 6th, 7*, and 8th grades of TED, Ayvalı ilköğretim Okulu, and Cumhuriyet Lisesi participated in the present study. Data concerning the loneliness levels of students were collected by making use of the Turkish form of Asher and VVheeler's (1985) Loneliness and Social Dissatisfaction Scale which was translated and tested in terms ofreliability and validity evidence by the researcher. Sociometric data were gathered by utilizing a rating scale and a positive nomination measure without administering a negative nomination measure, and the scores obtained from these measures were treated by a method similar to Coie et ai.'s (1982) standard score approach, and the students were ciassified as falling into öne of the four sociometric status groups namely, popular, rejected, neglected, and controversial. Statistical analyses involving mean scores, standard deviations, correiation coefficient, and one-way analysis of variance were applied to analyze data. Results reveaied that sociometric status had a significant effect on the loneliness levels of students in a way that while the rejected group reported the highest level of loneliness, controversial group were significantly different from the popular group. With respect to sex, no significant differences were found betvveen male and female students' loneliness levels. Results also reveaied that there was a negative but significant relationship betvveen achievement scores and loneliness in a way that as academic achievement decreased, the level of loneliness increased. With respect to school type, results showed that the students from lower socioeconomic status reported greater levels of loneliness than upper and middle socioeconomic status groups. No significant differences were found betvveen different grade levels in terms of the degree of reported loneliness. Results and implications were discussed, the importance of identifying and understanding children who feel lonely as a function of their peer relations was emphasized, and some recommendations were IVmade for the parents, teachers, counselors, school administrators and for further research. Keywords: Loneliness, Sociometric Status