An Interpretation of the Divriği Complex (its architecture and ornamentation) from the perspective of the cosmos understing in the 13 th century Anatollia

Abstract

oz DIVRIGI KÜLLİYESİ' NIN (SÜSLEME VE MİMARİSİNİN) 13. YÜZYIL ANADOLU KOZMOLOJİ ANLAYIŞI PERSPEKTİFİNDEN BİR YORUMU Bostan, Selen Bahriye Yüksek Lisans, Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Dr. Ali Uzay Peker Aralık 1999, 188 sayfa. Bu çalışmanın konusu, 13. Yüzyılın ilk yarısında Anadolu Selçukluları döneminde Mengücekliler tarafından yaptırılmış olan Divriği Külliyesi' dir. Öncelikle, dönemin sanat ve mimarisini etkilediği düşünülen kültürel değişkenler üzerinde durulacaktır. Bu belirleyici etmenler başlığı altında, sanatçılar, mimarlar, baniler, Tasavvuf felsefesi ve Ahi kuruluşları tartışılacaktır. Divriği Külliyesi' nin sanatçıları ve banileri hakkında genel bilginin yanısıra mimari ve tezyinatla ilgili özellikleri üzerinde de yoğunlaşılacaktır. Dönemin Tasavvuf felsefecilerinin kozmoloji anlayışı üzerine kısa bir bilgiden sonra Divriği Külliyesinin süsleme ve mimarisinin içerdiği anlamı çözümlemeye yönelik bir deneme yapılacaktır. Anahtar Kelimeler: 13. Yüzyılda Anadolu, Divriği Külliyesi, Taç Kapılar, Tezyinat, Sembolizm, Kozmoloji. iv

ABSTRACT AN INTERPRETATION OF THE DİVRİ?İ COMPLEX (ITS ARCHITECTURE AND ORNAMENTATION) FROM THE PERSPECTIVE OF THE COSMOS UNDERSTANDING IN THE 13th CENTURY ANATOLIA Bostan, Selen Bahriye M. A., Department of History of Architecture Supervisor: Dr. Ali Uzay Peker December 1999, 188 pages. The main subject of this study is a Menguceid architectural product: Divriği Complex, built during the period of Anatolian Seljukid Sultanate in the first half of the 13th century. Firstly, the cultural parameters of the 13th century Anatolia that seemed to have influenced the art and architecture of the period will be discussed. Artists, architects and the donors, Tasawwuf philosophy, and Ahi organizations will be analyzed as the determinant cultural parameters. Besides information about the artists and donors, architectural and ornamental details of the Divriği Complex will be inferred. After brief information about the cosmological understanding of the Tasawwuf philosophers of the period, an attempt to decipher the meaning embodied in the architecture and ornamentation of the Divriği Complex will be traced. Keywords: 13th century Anatolia, Divriği Complex, Portals, Ornamentation, Symbolism, Cosmology. iii