Predicting psychological well-being of the Turkish unemployed: The role of self-esteem, negative mood and job search motivation

Abstract

oz TURK İŞSİZLERİN RUHSAL SAĞLIĞINI YORDAMA: ÖZSAYGI, NEGATİF DUYGU DURUM VE İŞ ARAMA MOTİVASYONUNUN ROLÜ Yılmaz, Nilgün Yüksek Lisans, Psikoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. Reyhan Bilgiç Eylül 2002, 113 sayfa Bir çok sanayi ülkesinde yaşanan sorunlardan birisi olan işsizlik, bir toplumun yaşayabileceği, çok önemli ekonomik, sosyal ve psikolojik boyutları olan bir problemdir. Bu bakımdan, ekonomistler ve sosyologların yanısıra psikologların da önemli araştırma konulan arasındadır. Literatüre bakıldığında işsizlik ve psikolojik etkileri konusunda, dört özel ve dört genel kuramdan yola çıkıldığı görülmektedir. Bu teorilerin ortak noktası; işsizlik ve psikolojik sonuçlan arasındaki ilişkiye neden olan etkenleri incelemektir. Ancak literatürde işsiz bireylerin ruhsal sağlığını etkileyen temel mekanizmalar çok açık değildir. Bu araştımanın temel amacı işsiz kişilerin ruhsal sağlığını yordayan temel faktörleri ortaya çıkarmaktır. Literatür doğrultusunda benlik saygısı, olumsuz duygudurum ve iş arama motivasyonunun işsiz kişilerin ruhsal sağlığını yordamada en belirleyici faktörler olacağı öngörülmüştür. İkinci olarak, işsiz kişilerin benliksaygısı, olumsuz duygudurum ve iş arama motivasyonunu yordayan temel sosyodemografik özellikler ve kişiye özgü tutumlar (işin kişi için anlamı, sosyal destek algısı, işsizliğin atfedildiği durumlar gibi) araştırılmıştır. Bu amaçla, Türkiye İş Kurumuna iş başvurusunda bulunmak üzere gelen dört yüz otuz sekiz işsiz katılımcıya anket uygulanmıştır. Sonuçlar ruhsal sağlığı belirlemede özsaygı ve olumsuz duygudurumun en belirleyici faktörler olduğunu göstermiştir. Ancak, iş arama motivasyonunun ruhsal sağlığı yordamadaki etkisi anlamlı bulunmamıştır. Çalışmanın sonuçları literatür kapsamında tartışılmış ve çalışmanın sınırlılıklarına değinilmiştir. Son olarak bundan sonraki çalışmalar ve de uygulamalar için önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: İşsizlik, Ruhsal Sağlık, Benlik Saygısı, Olumsuz duygudurum, İş Arama Motivasyonu, İşin Kişi İçin Anlamı, İşsizliğin Atfedildiği Nedenler, Sosyal Destek Algısı. vi

ABSTRACT PREDICTING PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF THE TURKISH UNEMPLOYED: THE ROLE OF SELF-ESTEEM, NEGATIVE MOOD, AND JOB SEARCH MOTIVATION Yılmaz, Nilgün M.Sc, Department of Psychology Supervisor: Assist. Prof. Dr. Reyhan Bilgiç September 2002, 113 pages Unemployment, which can be faced within many industrialized societies, is a problem that has serious economic, social and psychological effects. Asides from economists and sociologists' point of view to unemployment, psychologists have devoted a great deal of attention to this issue. Literature provides four general and four special theories on unemployment and its' psychological effects. The common point of these theories is that all investigate the factors that affect the relationship between unemployment and psychological consequences. However, the factors that affect the relationship between unemployment and psychological health are not clear enough in the literature. The main purpose of the present study was to reveal the major factors that predict psychological well-being of unemployed individuals. Based on the literature, self-esteem, negative mood, and job search motivation were expected to be the IIIimportant factors in predicting psychological well-being of the unemployed. Secondly, sociodemographic properties and attitudes of individuals (like work involvement, social support, attribution styles) that may predict unemployed individulas' self-esteem, negative mood, and job search motivation were explored. Four hundred thirty eight participants who applied Turkish Employment Office to get a job filled out the questionnaire. The results indicated that self-esteem and negative mood were the best factors that predict psychological well-being. However, contribution of job search motivation to the prediction of psychological distress was not found to be significant. The results of the study were discussed in terms of the relevant literature, and restrictions of the study were addressed. Finally, suggestions for future researches and applications were discussed. Key Words: Unemployment, Psychological Well-being, Self-Esteem, Negative Mood, Job Search Motivation, Work Involvement, Causal Attributions, Social support. IV