Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının öğretmenler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi (Trabzon ili örneği)

Abstract

Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ilköğretim okullarında görev yapan sözleşmeli öğretmenlerin ve okul müdürlerinin, sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının sözleşmeli öğretmenler üzerindeki etkilerine ilişkin görüşlerini değerlendirme amacıyla yapılmıştır.Araştırma kapsamında; motivasyon kavramı ve motivasyon teorileri ayrıntılı olarak ele alınmış, yapılan araştırmalar incelenmiş, konuya ilişkin uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir.2008-2009 Eğitim-Öğretim yılında, Trabzon İl merkezi ve bağlı 19 ilçe sınırları içerisinde bulunan resmi ilköğretim okullarında toplam 363 sözleşmeli öğretmen ve 819 okul yöneticisi çalışmaktadır. Araştırmaya veri sağlaması açısından, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan, kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile 8 sözleşmeli öğretmen ve 9 okul yöneticisi seçilmiştir. Araştırmaya katılan sözleşmeli öğretmen ve okul yöneticilerin sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının, öğretmenler üzerindeki etkilerine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılan görüşmeler için `yarı yapılandırılmış görüşme formu' veri toplama aracı olarak geliştirilmiştir. Görüşme sürecinde video kayıt cihazı kullanılmış daha sonra ses kayıtları bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Verilerin analizinde QSR Nvivo 7.0 programından yararlanılmıştır. Verilerin analizi için nitel araştırma veri analizi tekniklerinden olan `'sürekli karşılaştırmalı analiz'' ve `'içerik analizi'' teknikleri kullanılmıştır.Görüşme analizinde elde edilen bulgular incelendiğinde; sözleşmeli öğretmenler ile ilgili yapılacak resmi işlemlerde bir standardın olmayışı ilçeler arasında farklı uygulamaların olmasına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticilerinin sözleşmeli öğretmenlerin özlük haklarını yeterince incelememeleri sözleşmeli öğretmenlerin hak kayıplarına, iş arkadaşları tarafından kabullenilmemelerine ve örgütleri ile özdeşleşememelerine neden olmaktadır. Sözleşmeli öğretmenler ile ilgili elde edilen diğer sonuç sözleşmeli öğretmenlerin sözleşmelerinin geçersiz kılınacağı kaygısının okul yöneticileri ve öğrenciler ile ilişkilerini olumsuz etkilediği yönündedir. Sözleşmeli öğretmenler daha çekingen davranmayı tercih etmektedirler. Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının eksik yönleri, uygulama başladığı tarihten bu yana giderilmeye çalışılmıştır. Sınırlı haklarla çalışan sözleşmeli öğretmenler için birçok yönde sınırlamalar kaldırılmaya çalışılmaktadır. Ancak okul yöneticilerinin, kadrolu öğretmenlerin, müfettişlerin, velilerin uygulamaya ilişkin bilgilerini güncellemedikleri ve sözleşmeli öğretmenlere hala `'geçici öğretmen'' gözü ile baktıkları görülmüştür. Bu durum, sözleşmeli öğretmenlerin motivasyonlarını olumsuz etkilemektedir. Sözleşmeli öğretmenler sıklıkla kadrolu öğretmenliğe geçirilecekleri ya da kadrolu öğretmenler ile özlük haklarının eşitleneceğini beklentisi içerisinde olduklarını ifade etmişlerdir. Sözleşmeli öğretmenler bu düşüncelerle mesleklerinde kalmaya istekli görülmüşlerdir. Çalışmanın son bölümünde araştırma sonuçları değerlendirilerek, sonuçlar doğrultusunda öneriler verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Sözleşmeli öğretmen, 4/B'li Öğretmen, Motivasyon, Güdü,İş Doyumu.

The main target of this study is that the estimation of contracted primary school teachers? and primary school headteachers? comments about the effects of contracted teacher implementation on contracted teachers.In this research, motivation term and motivation theories have been considered in detail, maden researches have been investigated and an application study have been worked out about the subject.In 2008-2009 academic year, 363 contracted teachers and 819 managers have been working in state primary schools in Trabzon city center and its counties. 12 contracted teachers and 12 principals being considered have very important informations about the subject have been selected to get datas with easily available case sampling method which is one of the targeted modeling methods that gives an opportunity to investigate and study the case deeply (Yıldırım and Şimşek 2006). A semi-configured interview form have been developed as a data collector for of teachers? and managers? comments attended the research about the effects of contracted teacher implementation on contracted primary school teachers. During the research prosess video recording device is used for interviews and than audio records taken with the device have been transfered to computer. The QSR Nvivo 7.0 software programme have been used to analysis of the datas.?Constant Comparative Analysis? and ?Content Analysis? techniques that are the qualitative research data analysis techniques have been used for analysis of the datas.After the investigation of findings obtained from interview analysis, it has been reached as a result that because of non-standartization about the official acts of contracted teachers, there are different implementations among counties. Because school managers haven?t investigate the employee rights of the contracted teachers sufficiently, it leads to loss of rights of the contracted teachers. And also it leads not to accepted by his/her business friends and leads not to identical with his/her organization. Another result about the contracted teachers is that concern about override of their contracts effects their relationships between school managers and students negatively. Contracted teachers are prefer to behave shy. Missing aspects of contracted teacher implementation have been tried to resolved since started. In many aspects, restrictions have been tried to removed for contracted teachers worked with restricted rights but it can be still seen that, school managers, regular teachers, inspectors and parents have not updated their knowledge about the implementation and have seen the contracted teachers as temporary teachers. This case effects the motivation of the contracted teachers negatively. During the interviews, contracted teachers have frequently said that they will be passed to regular teacher or will have as same employee rights as regular teachers. Because of these considerations, contracted teachers have seen willing to stay with their jobs. The last part of the study, results of the research have been evaluated and suggestions have been given according to results.Keywords: Contracted Teacher, 4/B Teachers, Motivation, Numen, JobSatisfaction