Kadına yönelik aile içi şiddet, ahlaki çözülme ve dindarlık

Abstract

Bu araştırmanın amacı, birinci olarak evli erkeklerde dindarlık ve ahlaki çözülme ile kadına yönelik aile içi psikolojik ve fiziksel şiddet davranışları arasında ne tür bir ilişki olduğunu; ikinci olarak bazı sosyo-demografik özelliklerin (yaş, eğitim, gelir, evlilik süresi, yaşanılan yer, eşin eğitim düzeyi ve çalışma durumu) ve bazı risk faktörlerinin (şiddete yönelik olumlu yargılara sahip olma, çocuklukta şiddete maruz kalma, babadan anneye yönelik şiddete tanık olma, alkol kullanma) kadına yönelik aile içi psikolojik ve fiziksel şiddet davranışlarıyla ilişkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda önce değişkenler arasındaki doğrudan ilişkiler tespit edilmiş, ardından yapısal eşitlik modelleriyle ahlaki çözülmenin dindarlık, şiddete yönelik yargılar, bazı sosyo-demografik değişkenler ve bazı risk faktörleri ile kadına yönelik psikolojik ve fiziksel şiddet davranışları arasındaki ilişkide aracı rolü test edilmiştir.Araştırmanın örneklemi Elazığ ilinden elverişli örnekleme yoluyla seçilen 517 evli erkekten oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ahlaki çözülme eğilimi, şiddet karşıtı yargılar, dindarlık ve şiddet davranışlarını belirleme ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin analizinde betimsel istatistiklerden, ki-kare, korelasyon, KWH ve MWU testlerinden ayrıca yapısal eşitlik modeli çerçevesinde aracılık testinden yararlanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 17 ve Lisrel 8.7 paket programları kullanılmıştır.Araştırma sonucunda; 20-34 yaş aralığında, ilkokul ve altı seviyede eğitime sahip, düşük gelirli, eşi ilkokul ve altı düzeyde eğitime sahip ayrıca çalışmayan, evliliğinin ilk beş yılında olan, çocukluğunda şiddete maruz kalmış ve şiddete tanık olmuş katılımcıların daha çok eşlerine psikolojik ve fiziksel şiddet uyguladığı saptanmıştır. Yapılan yapısal eşitlik model testlerinde ise şiddet karşıtı yargılar ile psikolojik şiddet ve fiziksel şiddet arasındaki ilişkinin ahlaki çözülme aracılığıyla yordandığı; dindarlık ile psikolojik şiddet ve fiziksel şiddet arasındaki ilişkinin şiddet karşıtı yargılar ve ahlaki çözülme aracılığıyla yordandığı ve eğitim düzeyi, gelir, çocuklukta şiddete maruz kalma ve babadan anneye yönelik şiddete tanık olma ile psikolojik ve fiziksel şiddet arasındaki ilişkinin ahlaki çözüleme aracılığıyla yordandığı saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Kadına yönelik aile içi Ģiddet, ahlaki çözülme,dindarlık.

The aim of this study is first of all to analyze the kind of relation between religiosity and moral disengagement among married men and domestic psychological and physical violence against women; secondly to analyze the relation of specific socio-demographic characteristics (age, education, income, duration of marriage, settlement place, educational and working status of couple) and specific risk factors (having positive attitude towards violence, being exposed to violence in childhood, being witness of violence from father towards mother, using alcohol) with domestic psychological and physical violence against women. For this aim; first of all direct relation between variables were determined, then through structural equation models, mediatory role of moral disengagement in relation between religiosity, attitude towards violence, specific socio-demographic variables and specific risk factors and behavior of psychological and physical violence against women.The sampling of study is composed of 517 married men chosen with convenience sampling method from Elazığ. Moral disengagement tendency, anti-violence judgment, religiosity and violence behavior determination scales which were developed by the researchers were used as data collection tool. In the analysis of data of research; descriptive statistics, chi-square, correlation, KWH and MWU tests and mediation test within the frame of structural equation model were used. In the analysis of data; SPSS 17 and Lisrel 8.7 package programs were used.As a result of the study, it was determined that people who are in 20-34 age group, who have elementary level and below education level, whose income is low and whose wives are unemployed and have elementary level and below education level, who are in the first five year of marriage, exposed to violence in his childhood and witnessed violence applied more psychological and physical violence on their wives. In structural equation model test; it was determined that the relation between anti-violence judgments and psychological violence and physical violence was predicted through moral disengagement; the relation between religiosity and psychological and physical violence was predicted through anti-violence judgments and moral disengagement and the relation between education level, income, being exposed to violence in childhood and being witness to violence from father to mother and psychological and physical violence is predicted through moral disengagement.Keywords: Domestic violence against women, moral disengagement,religiosity.