16. yüzyılda Osmanlı`da Kızılbaş ayaklanmaları

Abstract

Bu çalışmada 16. Yüzyılda Osmanlı döneminde ortaya çıkan kızılbaş ayaklanmaları ele alınmıştır. Çalışma, toplam iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde kızılbaş kavramının tarihsel süreci, kızılbaşların yaşadıkları yerler ve kızılbaşlara yönelik Osmanlı politikaları ilk elden örneklerle ele alınmıştır.İkinci bölümde II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman ve III. Murad dönemlerinde ortaya çıkan kızılbaş ayaklanmaları üzerinde durulmuştur. Bu amaçla arşiv belgeleri ve çağdaş tarihçilerden istifade edilerek ayaklanmaların hazırlayıcı faktörlerine, ortaya çıkış sebeplerine, lider kadrosuna, oluşum sürecine değinerek ayaklanmanın ideolojik zemini, zaman ve mekânı, taraftar kitlesi hakkında arka plan tahlilleri yapılmıştır. Neticede bu ayaklanmaların Safevî propagandalarının yanısıra siyasî ve sosyo-ekonomik sebepler nedeniyle ortaya çıktığı sonucuna varılmıştır.Anahtar Sözcükler: Alevîlik, Alevîlik Tarihi, KızılbaĢ, KızılbaĢ Ayaklanmaları,Osmanlı-Safevî ĠliĢkileri.

In this study, it was dealt qizilbash rebellions in the 16th century Ottoman period. The study consisted of a total of two sections. In the first chapter, historical process of qizilbash concept, the regions of where qizilbashslive, Ottoman policies towards of qizilbashsin the light of primary sources.In the second chapter, it was focused on qizilbash rebellions in the period of II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman and III. Murad.For this purpose, have benefited from archival documents and contemporary historians, has been referred to predisposing factors for the rebellions, emergence reasons, staff of leader and process of formation. It has been performed on the background assays about of the ideological basis of the rebellion, time and space and the fan groups.Consequently, it was determined that theseqizilbash rebellionshave occured as a result ofSafavid propagandas as well aspolitical and socio-economic factors.Key Words: Alawism, History of Alawism, Qizilbash, Qizilbash Rebellions, OttomanSafavid Relations.