XX. yüzyılda Türk- Gürcü ilişkilerini şekillendiren faktörler

Abstract

Güney Kafkasya'nın en eski halklarından olan Gürcüler, Kartveli adıyla anılmaktadırlar. Günümüzde nüfusunun çoğu bugünkü Gürcistan sınırları içerisinde yaşayan Gürcüler, Kafkasya'nın stratejik açıdan önemli bir yerinde olduklarından tarih boyunca büyük savaşlara sahne olmuşlardır. M.Ö. IV. yüzyıldan itibaren Türkler ile ilişki içinde bulunan Gürcüler, sırasıyla Arap, Bizans, Selçuklu ve Moğol hakimiyeti altında yaşamışlardır. XVI. yüzyıldan itibaren Gürcü topraklarının bir bölümünde Osmanlı idaresi kurulmuşken, bundan sonraki dönemde Gürcü toprakları Osmanlı- İran mücadelesinin merkezi konumuna gelmiştir. XIX. yüzyıldan itibaren Rusya'nın da bu mücadeleye ortak olması ile yaşanan Osmanlı- Rus savaşlarından 1877-78 Savaşı sonucunda Rusya, Osmanlı Devleti'nin Kafkasya'daki hakimiyetine son vermiştir. Bunun neticesinde Rus mezaliminden kaçan Müslüman Gürcülerin Anadolu'ya göç ve iskan etmeleri, iki milletin arasındaki bağı kuvvetlendirmiştir. XX. yüzyıl her iki millet içinde dönüm noktası teşkil edecek gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. I. Dünya Savaşı sırasında Rusya'da gerçekleşen Bolşevik ihtilalı Gürcülere kısa süreliğine de olsa bağımsızlık yolunu açmıştır. Gürcistan'ın Sovyetleşmeden önceki bu döneminde Türkiye ile ilişkileri sınırların belirlenmesi konusunda çıkmaza girmiştir. Gürcistan'ın tekrar Rus hakimiyeti altına alınması ile Türk- Gürcü ilişkileri SSCB tarafından yürütülmüştür. Yüzyılın sonuna doğru bağımsızlıklarını tekrar ilan eden Gürcülerin bağımsızlığını tanımak için girişimde bulunan ilk ülkelerden biri Türkiye olmuştur. Anahtar Sözcükler: Güney Kafkasya, Gürcüler, Rusya, Türk- Gürcü ilişkileri.

The Georgians, who are one of the oldest communities in Southern Caucasus, are called as Kartveli. The Georgians whose population lives mostly in the borders of today's Georgia, experienced great wars during history due to its strategically crucial position in Caucasus. The Georgians has been in good relations with the Turks since 4th century BC. and survived under the reign of Arabia, Byzantium, Seljuk and Mongolia. In some parts of Georgian territories Ottoman administration had been founded since 16th century; however, after that time Georgian land became the centre of the struggle between Ottoman and Iran. There broke out Ottoman- Russia battles due to Russia's participation into this fight. As a result of 1877-1878 battle, Russia ended the Ottoman dominance on Caucasus. Therefore, Muslim Georgians who escaped from the of the Russian atrocities immigrated to Anatolia and settled there, which reinforced the bond between two nations. 20th century has been subject to improvements that turned out to be a threshold for both nations. During WWI, Bolshevik Revolution in Russia made way to Georgian independence even for a short period of time. Before Georgians' being like Soviets the relations between Georgians and Turks reached a deadlock about setting the borders. By the time Georgia had been out under the reign of Russia, the Turkish- Georgian relations started to be directed by USSR. Towards the end of the century, Turkey was one of the first countries to acknowledge the independence of Georgia, who declared his independence again.Key words: Southern Caucasus, Georgians, Russia, Turkish- Georgian relations.