1757/3 no`lu Samsun Şer`iyye Sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı tarihinin en önemli arşiv kaynaklarından bir tanesi de Şer'iyyeSicilleri'dir. Şer'iyyeSicilleri'nde, devlet merkezi ile olan yazışmalar, halk dilekleri, fermanlar, ilamlar, hüccetler, beratlar vs. gibi konulara ait bilgilerin yanı sıra, bölgede yetişen ürünler şehir ve kasabaların tahmini nüfusu, salgın hastalıklar ve aile hayatı gibi konular da bu defterlere kaydedilmiştir.Araştırma H. 1260 - 1285 / M.1845 - 1870 yıllarını kapsamaktadır. Çalışmamızın konusu olan 1757/3 Numaralı Samsun Şer'iyyeSicili'nin mikrofilmleri Milli Kütüphane'de bulunmaktadır. Söz konusu defterin mikrofilmi buradan alınmıştır.Bu çalışmayla 19. yüzyılın son döneminde Samsun bölgesinin dini, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan durumunun tespitine katkıda bulunmayı hedefledik.Tez, girişle birlikte üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, araştırmanın problem ve önemi, veri toplama araçları, araştırmanın sınırlılıkları ile kullanılan yöntemler hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde,şer'iyye sicillerinin tanımı ve Samsun mahkemelerinde tutulan şer'iyye sicil defterleri ve bunlar üzerinde günümüze kadar yapılan çalışmalar belirtildikten sonra, 1757/3 Numaralı Samsun Şer'iyyeSicili'nde geçen kayıtlardan yola çıkarak, Samsun'un 19. yüzyıl sonlarındaki sosyal, kültürel, ekonomik ve idari yönlerden değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca şer'iye sicilleri hakkında kısa bilgiler verilerek Osmanlı Tarihi hakkında önemi de belirtilmiştir. Çalışmaya destek olması bakımından Samsun'un kısa tarihi araştırılmış ve kültürel değerleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, 1757/3 Numaralı Samsun Şer'iyyeSicili'nin transkripsiyonu yapılarak kısa bir özeti verilmiştir. Sonuç kısmında incelediğimiz şer'iyye sicil defterinden çıkarılan sonuçlar kısaca belirtilmiştir. Araştırmanın ekler bölümüne orijinal belgeler konularak okuyucunun bilgi edinmesine çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Samsun, Arşiv, Şer'iyye Sicili, Mahkeme, Canik Sancağı

One of the important archive resources of Ottoman history is Religious Law Documents. Religious Law Documents include not only information about letters written among state institutions, public demands, announcements, papers, and war rants but also agricultural products grown in the region, estimated populations of the towns, diseases, and family life.This thesis studying belongs to the year of H. 1260 - 1285 / 1845 - 1870 A. D. In this study, I got 1757/3 Numbered Samsun Religious Law Documents from National Library of Ankara. I got documents as micro films.In this study, we aimed to make a contribution to the determination of the religious, social, economical and cultural situation in Samsun region at the end of the 19th century.The thesis includes three sections with the introduction. In the introduction part, research problems, significance of the research, limitations of the study and research methodology are given.In the second section of the study, the definition of Religious Law Documents and the Religious Law Documents which were recorded in Samsun are mentioned. Regarding the registers done on the Religious Law Documents of number 1757/3, a detailed evaluation of Samsun's social, cultural, economic and administrative situation is presented. At the same time, this registers evaulated in terms of our historical background. We also tried to give information about Samsun City's history and its cultural estate shortly.In the third section of the study 1757/3 numbered Samsun Religious Law Documents' transcriptions and its summary were presented. In the conclusion part, the results that have been concluded from the registers are listed. We also put original documents in the additional parts of the notebook to explain it clearly.Key Vocabulary: Samsun, Archive, Religious Law Documents, The Court, Canik Subdivision