1787/33 numaralı Samsun Şer`iyye Sicilinin (var.1a-50b/s. 1-100) transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H. 1315/M. 1897-1898)

Abstract

Bu çalışmayla 19. yüzyılın son döneminde Samsun bölgesinin dîni, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan durumunun tespitine katkıda bulunmayı hedefledik. Samsun'la ilgili kırk üç adet şer'iyye sicil defteri bulunmaktadır. Bu defterlerden şu ana kadar on dört tanesi ile ilgili çalışma yapılmıştır.Yaptığımız bu çalışmayla hem Samsun'un tarihine hem de bu Şerʻiyye sicillerinden birini transkribe ederek başka araştırmacıların istifadesine katkıda bulunmaya çalıştık.Çalışma 1787/33 numaralı ve 1897-1898 tarihlerini içeren Samsun şerʻî mahkemesine ait şer'iyye sicil defterinin tahlîlidir. Tez giriş hariç iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, araştırmanın problem, amacı ve önemi, veri toplama araçları, araştırmanın sınırlılıkları ile kullanılan yöntemler hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Şerʻiyye sicillerinin tanımı ve Samsun mahkemelerinde tutulan şer'iyye sicil defterleri ve bunlar üzerinde günümüze kadar yapılan çalışmalar belirtildikten sonra, 1787/33 numaralı Samsun şer'iyye sicil defterinde geçen kayıtlardan yola çıkarak, Samsun'un 19. yüzyıl sonlarındaki sosyal, kültürel, ekonomik ve idârî yönlerden değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmamızın ikinci bölümünde orjinal metnin lâtîn harflerine transkripsiyonu yapılmıştır. Transkripsiyon yapılırken kayıt başlarında içerikle ilgili kısa özet verilmiş ve kayıtlar numaralandırılmıştır. Sonuç kısmında ise, incelediğimiz şer'iyye sicil defterinden çıkarılan sonuçlar kısaca belirtilmiştir.1787/33 numaralı defterde, incelediğimiz bölümde yüz on yedi adet kayıt bulunmaktadır. Kayıtlar vekîl, kefil, vasîve nafaka tayini, alacak-verecek davası, arsa, tarla, ev ve hisse satışı, tereke taksimi, kamu görevlisi tayini, çalınmış veya kaybolmuş mallarla ilgili hükümlerden oluşmaktadır. Çalışma 1897-1898 yıllarında Samsun şerʻî mahkemesine intikâl eden olayları kapsamaktadır. Anahtar Kelimeler: Samsun Şer'iyye Sicili, Samsun kadısı, Samsun tarihi, Canik Sancağı, Şer'iyye Sicil Defteri

In this study, we aimed to make a contribution to the determinâtîon of the religious, social, economical and cultural situâtîon in Samsun region at the end of the 19th century. There are 43 religious law documents related to Samsun. There have been 14 studies detected so far on these documents, however there have not been any studies on the others, yet. With the help of this study, we not only contributed to the history of Samsun but also transcribed the law documents to the field.The research includes the Religious Law Documents of Samsun from the period 1897-1898 and the documents numbering 1787/33. The thesis includes two sections, aside from the introduction. In the introduction part, research problems, significance of the research, limitâtîons of the study and research methodology are presented.In the first section of the study, the definition of Religious Law Documents and the Religious Law Documents which were recorded in Samsun up to now are mentioned, regarding the registers done on the Religious Law Documents of number 1787/33, a detailed evaluâtîon of Samsun's social, cultural, economic and administrâtîve situâtîon at the end of the 19 th century is presented. In the second section of our study, the original documents have been transcribed into the Lâtîn alphabet. Within the transcription, a short summary of the context is given at the beginning of each register. In the conclusion chapter the results, concluded from the registers are listed. There are 117 registers in the documents numbered 1787/33. The registers are composed of terms on attorney, surety, tutor, alimony, owings and receivables case, land field, home and sale of shares, winding of estate, assigning public officials, stolen or lost goods. The study includes records documents kept in law courts in Samsun between the dates 1897-1898. Key Words:Samsun Religious Law Documents, Samsun History, Canik Subdivision, Register Books of Religious Court