1764/10 no`lu Samsun Şer`iyye Sicil defterinin (vr.1a-30b) transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmayla 19. yüzyılın son döneminde Samsun bölgesinin dîni, sosyal,ekonomik ve kültürel açıdan durumunun tespitine katkıda bulunmayı hedefledik.Samsun'la ilgili kırk üç adet şer'iyye sicil defteri bulunmaktadır. Bu defterlerdenşuana kadar tespit edebildiğimiz on altı tanesi ile ilgili çalışma yapılmıştır.Yaptığımız bu çalışmayla hem Samsun'un tarihine katkıda bulunduk hem de buşer'iyye sicillerinden birini transkribe ederek ilim dünyasına kazândırdık.Çalışma 1764/10 numaralı ve 1857-1863 tarihlerini içeren Samsun şer'imahkemesine ait şer'iyye sicil defterinin (vr.1a-30b) tahlilidir. Tez giriş hariç ikibölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, araştırmanın problem ve önemi, veritoplama araçları, araştırmanın sınırlılıkları ile kullanılan yöntemler hakkında bilgiverilmiştir.Birinci bölümde şer'iyye sicillerinin tanımı ve Samsun mahkemelerindetutulan şer'iyye sicil defterleri ve bunlar üzerinde günümüze kadar yapılançalışmalar belirtildikten sonra, 1764/10 numaralı Samsun şer'iyye sicil defterindegeçen kayıtlardan yola çıkarak, Samsun'un 19. yüzyıl sonlarındaki sosyal, kültürel,ekonomik ve idari yönlerden değerlendirmesi yapılmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde orjinal metnin latin harflerine transkripsiyonuyapılmıştır. Transkripsiyon yapılırken kayıt başlarında içerikle ilgili kısa bir başlıkkonulmuş ve kayıtlar numaralandırılmıştır. Sonuç kısmında incelediğimiz şer'iyyesicil defterinden çıkarılan sonuçlar kısaca belirtilmiştir.İncelediğimiz 1764/10 numaralı defterde (vr.1a-30b) 248 adet kayıtbulunmaktadır. Kayıtlar vekil, kefil, vasi ve nafaka tayini, alacak verecek davası,arsa, tarla ev ve hisse satışı, tereke taksimi, kamu görevlisi tayini, çalınmış veyakaybolmuş mallarla ilgili hükümlerden oluşmaktadır.Çalışma 1857-1863 yıllarında Samsun şer'i mahkemesine intikal edenolayları kapsamaktadır. Buradan elde edilen sonuçları toplumun tamamınagenellememiz ve buradan genele ilişkin bir hükme ulaşmamız doğru bir yaklaşımolmamaktadır.Anahtar sözcükler: Samsun Şer‗iyye Sicili, Samsun Tarihi, Samsun kadısı,Canik sancağı, Şer‗iyye Sicil defteri

In this study, we aimed to make a contribution to the determination of thereligious, social, economical and cultural situation in Samsun region at the end ofthe 19th century. There are 43 religious law documents related to Samsun. Therehave been 16 studies detected so far on these documents, however there have notbeen any studies on the others, yet. With the help of this study, we not onlycontributed to the history of Samsun but also transcribed the law documents to thefield.The research includes the Religious Law Documents of Samsun from theperiod 1857-1863 and the documents numbering 1764/10(vr.1a-30b). The thesisincludes two sections, aside from the introduction. In the introduction part, researchproblems, significance of the research, limitations of the study and researchmethodology are presented.In the first section of the study, the definition of Religious Law Documentsand the Religious Law Documents which were recorded in Samsun up to now arementioned, regarding the registers done on the Religious Law Documents ofnumber 1764/10, a detailed evaluation of Samsun's social, cultural, economic andadministrative situation at the end of the 19th century is presented.In the second section of the study, the original documents have beentranscribed into the Latin alphabet. Within the transcription, a short summary of thecontext is given at the beginning of each register. In the conclusion chapter theresults, concluded from the registers are listed.There are 248 registers in the documents numbered 1764/10(vr.1a-30b).The registers are composed of terms on attorney, surety, tutor, alimony, owings andreceivables case, land field, home and sale of shares, winding of estate, assigningpublic officials, stolen or lost goods.The study includes records documents kept in law courts in Samsun betweenthe dates 1857-1863. Thus, results gathered from the study cannot be generalized toall the people living at that time, as it would not be a right approach to reach ajudgement related to general.Key Words: Samsun Religious Law Documents, Muslim Judge of Samsun,Samsun History, Canik Subdivision, Register Books of Religious Court.