Büyükada, its summer residences, and the bourgeois Ottoman interior at the turn of the Twentieth century

Abstract

Bu tez, yeni kaynaklar ışığında sayfiye evlerinin iç mekanlarına bakarak Büyükada'nın geç on dokuz erken yirminci yüzyıl dönemindeki toplumsal tarihini incelemektedir. Bu dönemdeİstanbul yakınındaki bir sayfiye yerleşimi olarak Büyükada'nın toplumsal özelliklerini anlamak için Osmanlı Devleti'nin başkenti özelinde ekonomik, politik ve toplumsal yapısındaki değişiklikler ortaya konmuştur. Bu tezin temel arşiv kaynakları olarak Osmanlı Arşivi, bugüne kadarki basılı kaynaklarda geçen Büyükada anlatısını zenginleştirmekte; İstanbul Vilayet Gazetesi adadaki evlerin sahipleri, büyüklüğü, konumu ve ederi hakkında bilgi vermekte ve bu veriler üzerinden adanın kentsel, mekansal ve sosyal analizlerinin yapılmasını mümkün kılmakta; Raymund Haritası bu evlerin yapısal özelliklerini ve konumlarını göstermekte; Koruma Kurulu'ndan elde edilen planlar evlerin mekansal şemalarını belirtmekte; ziyaret edilen evler burjuva iç mekanının izlerini ortaya koymaktadır. Değerlendirme sonucunda, adanın kuzeybatısındaki Nizam mahallesine Osmanlı toplumunun varlıklı kesiminin yerleştiği ve buradaki etnik çeşitliliğin Osmanlı burjuvazisinin etnik özelliklerini yansıttığı anlaşılmıştır. Öte yandan, adanın merkez ve merkeze yakın mahallelerinde genellikle orta ve düşük gelirli aileler ikamet etmektedir. Bu bağlamda yirminci yüzyıl başında Büyükada'nın tarihi ve burjuva sakinleri yeniden değerlendirilmekte, Büyükada toplumunun ve yazlık evlerinin karşılıklı ilişkisi ortaya konmaktadır.

This dissertation examines the social history of Büyükada specifically from the late nineteenth to the early twentieth century by looking at the interiors of summer residences through new sources on Büyükada. The changes in the economic, political, and social structure of the Ottoman capitalare put forth in order to comprehend the social characteristics of Büyükadaas a summer resort close to Istanbul. As the main archival sources of this dissertation, the Ottoman Archives enriches the narrative on Büyükada published up to this time; Istanbul Provincial Newspaper announces information about the owners, size, location and price of the houses in the island, enabling the analyses on the urban, spatial, and social characteristics of Büyükada, whereas the Raymund Map marks the houses on the island demonstrating their construction material and position in the site; the plans from the Preservation Board display the spatial schemes of the houses; and the houses visited put forth the remnants of the bourgeois interior. The sources reveal that the Nizam district on the northwestern part of the island was inhabited by the wealthy section of the Ottoman society, where the ethnic diversity reflected the character of the Ottoman bourgeoisie. On the other hand, the central part of the island and its nearby neighborhoods were mainly resided by the people with lower income. Throughthis framework, the history of Büyükada and its bourgeois residents at the turn of the century are reassessed.