İslam`ın temel kaynakları açısından İmam Rabbânî`nin ulûhiyet anlayışı

Abstract

Allah'ın zatı ve sıfatları, Allah-alem, Allah-insan ilişkileri hususu düşünce tarihinin en eski ve değişmeyen konularından birisidir. Bütün filozoflar ve alimler Allah hakkındaki fikirlerini anlatmaya ve yaymaya çalışmışlardır. İslam tarihi boyunca değişik sebeplerle farklı Allah tasavvurları ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları İslam'ın özüne ters olmayan fikirler iken bazıları da İslam'ın ruhuna aykırı fikirler olmuştur. Bu tezde, hem bir mutasavvıf alim, hem de bir müceddid olan İmam Rabbani'nin 17. yy.ın başlarında Hindistan'da ortaya koyduğu Allah tasavvuru ve onun tevhit mücadelesi Mektubatı ışığında sunulmuştur. Yaşadığı dönemde özellikle din-i ilahi adı altında senkretik özellikler taşıyan yeni bir dini Müslümanlar arasında yaymaya çalışan Ekber Şah ve ortaya çıkan diğer hurafe ve bidatlerle mücadelesi işlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Allah tasavvuru, İmam Rabbani, Mektubat, Allah-alem ilişkisi, Allah-insan ilişkisi.

God's essential attributes and his incontestable attributes, God-Universe connection, God–Human connection are one of the most chronic and inveriable topics of the histor of thought. All of philosophers and scholars had exert themsel ves to explain and spread their ideas about the God. During the Islamic history, with different reasons had arised varied God imaginations. Some of these were not contrary ideas the essence of Islam, some ones were contrary to the spirit of Islam.It has presented in thisthesis –in thelight of his letters (mektûbât)- Imam Rabbani's struggle of one god faith (tawheed) and his god imagination -not only as a sufî scholar but also as a renovator (mujadded)- that had put forward at the beginning of the seventeenth century in India.In addition to this, It has worked that in the period of time he was living, he strifed particulary against Ekber Şah who had tried to spread a new religion named `The Divine Religion` among the Muslims and again stsuperstitions (hurafaat) and heresies (bida'aat).Key Words: God imagination, Imam Rabbani, Mektubat, God-Universe connection, God-Human connection.