2007-2017 arası Türk romanında Mevlȃna ve Mevlevilik

Abstract

Modernizmin temel edebî türü kabul edilen romanın diğer türlere nazaran sıra dışı yükselmesi, birçok yazarın bu sahada var olma arzusunu doğurmuştur. Hayatın tüm alanlarıyla ilişkili olması, farklı disiplinlerdeki konuları da bünyesine taşımasına sebep olmuştur. Bu yüzden bazı yazarlar, tarihin sunduğu hazır malzemeyi kullanmak istemişler ve edebî eserlerinde tarihî şahsiyetlere yer vermişlerdir. Bu şahsiyetlerden biri, hem İslâm hem de Batı dünyasını kendisine hayran bırakmış bir mutasavvıf olan Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî'dir. Tasavvuf dünyasının en önemli isimlerinden biri olan Mevlâna; şahsiyeti, eserleri ve öğretileriyle Türk edebiyatının kurmaca dünyasına girmiştir.Mevlâna'nın vefatından sonra oğlu Sultan Veled tarafından sistemli bir hâle getirilen Mevlevilik de bütün insanlığı kucaklayıcı tavrı ve devrin büyük sanatçılarını yetiştirmesi yönüyle edebiyatçıların dikkatini çeken bir tarikat özelliği gösterir. Mevlâna ve Mevleviliğin popüler bir duruma gelmesi, edebî sahada romancıların dikkatinden kaçmamış, Mevlâna ve Mevlevilikle ilgili romanların yazımında, özellikle 2007 yılından sonra artış görülmüştür. Bu artışın sebebi, UNESCO'nun 2007 yılını `Mevlâna Yılı` ilan etmesine bağlanabilir. Böylece bütün dünyada Mevlâna'ya olan ilgi artmış, Mevlâna'nın hayatını ele alan romanlar piyasaya sürülmüştür. Bu popülerlikten yararlanmak isteyen yayınevleri de daha önce yayımladıkları romanlarının yeni baskılarını bu dönemde yeniden yapmışlardır.Bu çalışmada, tarihî bir şahsiyet olan Mevlâna ve onun felsefesi olan Mevleviliğin 2007-2017 yılları arasında Türk romanında ele alınış şekli değerlendirilmeye çalışılmıştır. Yapılan araştırma neticesinde, Mevlâna'nın bazı romanlarda kurmaca dünyaya yerleştirilerek yeni bir kimlik kazandığı; bazı romanlarda ise biyografik gerçekliğe yakın bir çizgide kaleme alındığı sonucuna ulaşılmıştır.

The extraordinary rise, in comparison to other genres, of novel which is accepted as the fundamental literary genre of Modernism, has created a desire to appear in this field for many authors. Being it related with all aspects of the life, caused for novel to embody subjects also belonging to other disciplines. Therefore, some authors have desired to make use of the ready material provided by the history and gave place to historical personalities in their literary works. One of those personalities has been Mevlana Celaleddin Rumi who is Sufi that fascinated both Islamic and Western world. Being amongst the most important figures of Sufism, Mevlana has taken part in Turkish literary fiction with his personality, works and teachings.Yet, Mawlawiyah, which has been systemized by Rumi's son Sultan Veled after his death, presents an attractive sect for litterateurs with its embracing attribute toward all humanity and raising the greatest artists of the era. Popularity of Mevlana and Mawlawiyah has not been overlooked by novelists in the literary field, and especially by year 2007 an increase was observed in publishing of novels on Mevlana and Mawlawiyah. It is possible to correlate such increase with UNESCO's announcing 2007 as the 'Mevlana Year'. Thereby interest of the entire world towards Mevlana has increased, and novels examining Mevlana's life have been revealed. Seeking to take advantage of such popularity, publishers have reproduced their earlier novels within that period.In this study, endeavors to assess how Mevlana, as a historical personality, and his philosophy Mawlawiyah have been studied in Turkish novel in-between 2007-2017. In result of a research it has either been inferred that Mevlana has obtained a new identity by getting placed in the fictive world in some novels, or he has been addressed to at a point that is near from the reality of a biographical.Key Words: Mevlana, Mawlawiyah, Historical Novel, Novel, UNESCO Mevlana Year.