Özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici iş ilişkisinin Toplu İş Hukuku açısından değerlendirilmesi

Abstract

Özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici iş ilişkisi, işçinin özel istihdam bürosu tarafından başka bir işverenin işyerinde çalıştırılmak üzere işe alınması ile kurulan üçlü bir iş ilişkisidir. Özellikle 1970'li yıllardan sonra artan esnekleşme eğilimleri özel istihdam büroları bakımından önem arz etmektedir. Öteden beri yasal dayanağı olmadan yapılmakta olan, işveren ile doğrudan özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisinin kurulması, Türk Hukuku'nda 2016 yılında yasal dayanağa kavuşturulmuştur. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 7. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenen söz konusu ilişki geçici işçiler bakımından incelenmesi gereken son derece önemli bir konudur. Özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici iş ilişkisi, iş sözleşmesi ile çalışmakta olan işçinin iş görme edimini başka bir işverene ifa etmesini konu edinmektedir. Bu durum, işsizliğin azaltılması, istihdamın arttırılması ve yeni işçilerin işgücü piyasasına adapte edilmesi gibi yararlar sağlamakla birlikte ücret, sendikal örgütlenme ve toplu iş sözleşmesinden yararlanma gibi işçi açısından hayati öneme sahip hususlarda pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. İşverenler tarafından işgücü maliyetlerini düşürmek amacıyla tercih edilen, özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici iş ilişkisi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu iş ilişkisinin, yetersiz de olsa yasal dayanağa kavuşmuş olması, özellikle işçiler açısından yukarıda belirtmiş olduğumuz sorunları ortadan kaldırmamıştır. Bu çalışmada, özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan geçici iş ilişkisi ve bu ilişkinin hüküm ve sonuçları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda, özel istihdam bürolarının tarihi gelişimi ayrıntılı olarak incelenmiş ve geçici iş ilişkisi kurabileceği hallere değinilmiştir. Söz konusu ilişkinin bireysel iş hukukunu ilgilendiren yönleri de olmakla birlikte çalışmada özellikle toplu iş hukuku açısından hüküm ve sonuçları değerlendirilmiştir. Bu çerçevede geçici işçinin sendika üyeliği, sendikal faaliyetlere katılabilmesi, sendikal tazminat talep edebilmesi ve toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmesi tüm ayrıntılarıyla incelenmiştir.

Temporary working relationships established by the mediation of Private Employment Agency is a working relationship framed by employment of a person by a Private Employment Agency to work for another employers establishment. The tendency towards flexibility against private employment agency, that rose in 1970's, has had remarkable significance for this type of employment. The act of establishing temporary working relations with employee directly by the mediation of private employment agency, which hadn't got legal basis, has gained legal foundations in Turkish Law in 2016. This particular working relationship, which has been regulated in detail in the Article 7 of the 4857 Labour Law, is a matter of the uttermost importance concerning temporary employees that should be studied.Temporary working relations established by the mediation of Private Employment Agency, issues the execution of labour of an employee working in accordance to a labour agreement, for another employer. This situation brings with it many benefits, such as reducing unemployment, increasing employment and adapting new workers to the labor market, as well as many problems in terms of the vital worker aspects such as wage, trade union organization and collective bargaining agreements. The temporary employment relationship established by private employment offices, which is preferred by employers to reduce labor costs, is becoming increasingly widespread.. That this employment relationship is a legal basis if it is inadequate has not removed the problems we mentioned above especially from the point of view of the employees. In this study the temporary working relaionships established by the mediation of private employment agency and the provisions and conclusions of these working relationships have been discussed in detail. In this context the historical development of the private employment agency has been examined and the conditions in which temporary working relationships could be established have been mentioned. In this study, the provisions and consequences of collective labor law, have been particularly evaluated while this relationship has aspects related to the individual labor law. The ability of temporary worker to gain a trade union membership, to take part in the movements of the trade union, to demand union compansarions and to benefit from the collective labour agreement have been analysed in the context of the provisions and the conclusions of the forementioned relationship.