Zihinsel iş yükü ve örgüt sağlığı ilişkisi üzerine nitel bir çalışma: Araştırma üniversiteleri örneği

Abstract

Bu çalışma, araştırma üniversitelerinde görev yapan öğretim üyelerinin algılarına göre zihinsel iş yükü düzeyleri ile görev yaptıkları üniversitelerin örgüt sağlığı arasında nasıl bir ilişki olduğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada yorumlayıcı yaklaşıma dayanan, olgu ve olayları yaşandığı ortam içinde bütüncül olarak anlamaya çalışan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden olgu bilim yaklaşımına göre tasarlanan çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Olasılığa dayalı olmayan örnekleme tekniklerinden kartopu örnekleme yönteminin kullanıldığı çalışma grubunu ise 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Türkiye'deki araştırma üniversitelerinde görev yapan 18 öğretim üyesi oluşturmuştur. Çalışmada Nvivo 11 nitel veri analizi programı kullanılmış ve içerik analiziyle değerlendirme yapılmıştır. Çalışma için yapılan görüşmede sorulan yarı yapılandırılmış görüşme soruları Rubio vd. (2017)'nin geliştirdiği CarMen-Q Zihinsel İş Yükü Ölçeği ile Lyden ve Klingele (2000)'nin geliştirdiği Örgüt Sağlığı Ölçeğinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Bu çalışmada, araştırma üniversitelerinde görev yapan öğretim üyelerinin algılarına göre araştırma üniversiteleri ve bu üniversitelerde görev yapan öğretim üyelerinde bulunması gereken özellikler, zihinsel iş yüküne neden olan faktörler, zihinsel iş yükünün sonuçları, zihinsel iş yükü ile örgüt sağlığı ilişkisi ve zihinsel iş yükü ve örgüt sağlığına ilişkin metaforlar belirlenmiştir. Sonuç olarak, öğretim üyelerinin algılarına göre zihinsel iş yükü ve örgüt sağlığı arasında pozitif yönde ilişki olduğu, öğretim üyelerinin zihinsel iş yükü algılamalarında en fazla akademik performans talepleri ve zaman baskısının, örgüt sağlığı algılamaları açısından ise iletişim, kaynak kullanımı ve örgütsel itibar temalarının vurgulandığı tespit edilmiştir.

This study was carried out to determine what kind of relationship between mental workload levels and organizational health of their universities according to perceptions of the lecturers who work in research universities. In study, qualitative research method was used which is interpretive and trying to understand cases and events in a holistic way. Semi-structured interview technique was applied in the study which was designed according to the phenomenology approach from qualitative research patterns. The study group which was determined with snowball sampling method from non-probability sampling techniques it has composed of 18 lecturers who have worked in research universities in Turkey in the 2017-2018 academic year. In this study, Nvivo 11 qualitative data analysis software was used and evaluation was performed by content analysis. Semi-structed interview questions which used in interview for this study was prepared based on CarMen-Q Mental Workload Scale which Rubio et. al (2017) and Organizational Health Scale which Lyden & Kingele (2000) were developed. In this study according to the perceptions of the lecturers who have worked in the research universities, the characteristics of the research universities and qualifications of the lecturers who work in here, the factors which cause mental workload, the consequences of mental workload, the relationship between mental workload and organizational health and mental workload and organizational health metaphors were determined. As a result, according to perceptions of the lecturers, it was determined that there was a positive relationship between mental workload and organizational health. Also according to perceptions of the lecturers it was found that academic performance demands and time pressure themes were emphasized in terms of mental workload and communication, resource utilization and organizational prestige themes were emphasized in terms of organizational health.