Yerel coğrafi şartların geleneksel Midyat evlerine etkisi, Mardin/ Türkiye

Abstract

Bu çalışmada yerel coğrafi şartların geleneksel Midyat evlerine etkisi incelenmiştir. Midyat, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alan Mardin ilinin bir ilçesidir. Çalışma sahası, `Doğu Midyat` ve `Eski Midyat` olarak da bilinen ve sit alanı ilan edilmiş olan Midyat ilçe merkezinin Işıklar ile Akkaya mahallelerinden oluşmaktadır. Çalışma literatür incelemeleri, arazi gözlem ve ölçümleri ile ofis çalışmalarına dayalı olarak hazırlanmıştır. Toplanan veriler Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojilerinden yararlanılarak görsellere dönüştürülmüş ve yorumlanmıştır. Geleneksel Midyat evleri yörede geniş yayılış gösteren kireçtaşlarından yapılmıştır. Evlerin mimari tasarımında ana kaya, topoğrafya, iklim ve hidrografya gibi doğal ortam şartları yanında, konut sahibinin ekonomik durumu, eğitim durumu, aile büyüklüğü, dinsel ve etnik farklılıklar da dikkate alınmıştır. Bu çalışmada ayrıca eski evler (1950 öncesi) ile yeni evler (2000 sonrası) arasındaki farklar araştırılmış, yeni evlerin iç mekân tasarımlarında tuvalet ve banyo gibi bölümlerin eklendiği görülmüştür. Çalışmada dikkati çeken bir diğer husus ise, sahibi değişen evlerin bazı bölümlerinin artık kullanılmıyor olmasıdır. Geleneksel Midyat evleri yerel coğrafi şartların kontrolünde şekillenmiş önemli maddi kültür varlıklarından biridir. İletişim ve kültürel etkileşimin arttığı günümüzde bu evlerden turizm yoluyla sürdürülebilir şekilde yararlanma korunmalarına da katkı yapacaktır.

The effect of local geographic conditions on traditional Midyat houses is investigated in this study. Midyat is in Mardin province and it is situated in the Tigris Part of the Southeastern Anatolia Region. The study area is Isıklar and Akcakaya neighbourhoods where are in the center of district and named as Eastern Midyat and Old Midyat. The area is also announced as archeological site. The study is mainly based on literature review, office work and observation and measurement of the area. The obtained data are converted into images and interpreted as using Geographic Information Systems. Traditional Midyat house are made by limestones finding widely on the area. Natural environmental conditions such as parent rock, topography, climate, hydrography as well as economic situation, educational background, family size, religious and ethnic differences are considered on architectural designs of the houses. In the study, differences between old houses (before 1950) and new houses (after 2000) are investigated and toilet and bathroom sections are added into interior design. Another catching factor in the study is that some parts of the house are not used anymore because of changing its holder. Traditional Midyat houses are ones of the important physical cultural assets formed under the control of local geographic conditions. When the communication and cultural interaction increase nowadays, using these houses sustainably in tourism contributes their protection.