Tüketicilerin etik konumlarının helâl turizme bakış açıları ile ilişkisi Samsun ili örneği

Abstract

Türkiye'de ve dünyada hızla gelişen sektörlerden biri helâl turizm sektörüdür. Bu gelişmelerle aynı doğrultuda Müslümanların da turizm sektördeki hizmetlerden faydalanma oranında artış meydana gelmiştir. Turizm aktivitelerine dâhil olan Müslümanlar, gittikleri yerlerde kendi inançlarına uygun bir tatil yapmayı arzulamakta ve bu kapsamda helâl ürünleri talep etmektedirler. Günümüzde bu talebi karşılamak için helâl turizm konseptini geliştirmek; turizm sektöründe hizmet veren işletmeler için fırsat pazarlar haline gelmektedir.Bu çalışmada; genel anlamda etik, iş etiği, işletmelerin sosyal sorumlulukları ve pazarlama etiği konuları üzerinde durularak, daha özel ve alanyazında yeni yer alamaya başlayan İslami pazarlama anlayışı içerisinde etik, helâl ürün ve hizmetler, helâl konseptli otel işletmelerinin turizmdeki yeri ve tüketicilerin helâl turizm ile ilgili bakış açıları etik konumları ile ilişkilendirilerek aktarılmak istenmiştir. Pek çok çalışmada beraberinde farklı değişkenlerin analiz edilmesiyle ortaya konduğu üzere; kişisel etik konum, bireylerin sosyal-kültürel çevresi, milleti, dini ve kişisel özellikleri ile farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, tüketicilerin bir turizm ürünü olarak helâl turizm ile ilgili değerlendirmeleri ve helâl turizm hizmeti sunan otellerde verilen hizmetler açısından öncelikleri ile etik konumları arasındaki farklılık ortaya konulmuştur.Araştırmanın ana kütlesini Samsun ilinde ikamet eden tüketiciler oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen tüketiciler ile yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak veriler toplanmıştır. Anket yöntemi ile toplanan veriler SPSS 21 ve Amos 26 paket programları ile analiz edilmiştir.Araştırmada tüketicilerin ağırlıklı olarak yüksek idealizim ve düşük rölativizm düzeyini ifade eden mutlakçılık sınıfında yer aldığı belirlenmiştir. Ayrıca araştırmaya katılanların büyük bir kısmının helâl turizm ile ilgili bakış açılarının olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tüketicilerin etik konumlarının helâl turizme bakış açıları ile ilişkisinin değerlendirildiği çalışmada; etik konum teorisine ait idealizm düzeyi ile helâl turizme bakış açısı arasında anlamlı ve olumlu, rölativizm düzeyi ile helâl turizme bakış açısı arasında anlamlı ve olumsuz yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin etik konumları ile helâl turizme bakış açılarının karşılaştırılması sonucunda, değişkenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca hem etik konum teorisini açıklayan idealizm ve rölativizm düzeyleri, hem de helâl turizme bakış açısı ile demografik değişkenler arasında anlamlı farklılıklar olup olmadığı yapılan analizlerle belirlenmiştir.

One of the rapidly developing sectors in Turkey and the world is the halal tourism sector. In line with these developments, there has been an increase in the rate of Muslims benefiting from services in the tourism sector. Muslims have started to benefit from the services in the sector. Muslims, who are involved in tourism activities, desire to have a holiday in accordance with their own beliefs and demand halal products. Today, to meet this demand to develop the concept of halal tourism; the opportunity for businesses serving in the tourism sector is becoming markets.In this study; ethics in general terms, business ethics, social responsibility of businesses and marketing ethics issues, focusing on the more specific and new in the field of Islamic marketing understanding of ethics, halal products and services, halal-concept hotel businesses in tourism It was requested to be transferred by associating with. In many studies, as demonstrated by the analysis of different variables; personal ethics, social-cultural environment, nation, religious and personal characteristics of individuals. In this study, consumers' evaluations about halal tourism as a tourism product and the differences between their priorities and ethical positions in terms of services provided in hotels offering halal tourism services are presented.The population of the study consisted of consumers residing in Samsun. Data were collected by face-to-face interviews with selected consumers by easy sampling method. The data collected by the survey method were analyzed with SPSS 21 and Amos 26 package programs.In this research, it is determined that consumers are mainly in the class of absolutism, which expresses high level of idealism and low relativism. In addition, it was concluded that most of the participants had positive views on halal tourism. In this study, the relationship between ethical positions of consumers and their perspectives on halal tourism was evaluated. It was found that there is a significant and positive relationship between the idealism level of the ethical position theory and the perspective of halal tourism, a significant and negative relationship between the level of relativism and the perspective of halal tourism. As a result of the comparison of the ethical positions of consumers and their perspectives on halal tourism, it was concluded that there were statistically significant differences between the variables. In addition, both the levels of idealism and relativism explaining the ethical position theory, and the point of view of halal tourism and whether there are significant differences between demographic variables were determined by analysis.