Ordu Paşaoğlu konağı ve Etnografya Müzesi`nden bir grup eserin değerlendirilmesi: Neolitik çağ`dan Hellenistik Dönem`e

Abstract

Orta Karadeniz Bölgesi'nde Prehistorik Dönemler'den itibaren yerleşim gördüğü anlaşılan Ordu ve çevresinin son yıllarda yapılan çalışmalarla arkeoloji açısından önemli verileri bünyesinde barındırdığı anlaşılmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde farklı uygarlıkların hüküm sürdüğü Ordu merkezi ve ilçeleri halen yapılmakta olan yüzey araştırmaları ve sistemli kazılarla gün yüzüne çıkmaktadır. Başta kazısı yapılmış Cıngırt Kayası ve halen kazısı yapılmakta olan Kurul Kalesi olmak üzere, yüzey araştırmaları ile de ortaya konan birçok merkezdeki arkeolojik buluntularla yörenin uzun bir süreçte yerleşim görmüş olduğu anlaşılmaktadır.Tezimize konu olan tüm eserler Ordu Paşaoğlu Konağı ve Etnografya Müzesi Müdürlüğü'nün izni dahilinde olup, 35 adet eser araştırma kapsamına alınmıştır. Çalışılan eserler daha önce toplu olarak yayımlanmamıştır. Bu bakımdan yüksek lisans tez çalışmamız ilk olacaktır.Bu çalışmada bağış, satın alma, devir ve müsadere/zor alım yoluyla elde edilen Ordu Müzesi bir grup eseri için tarihleme çalışması yapılarak katalog oluşturulması sağlanmış ve sonuç olarak elde edilen katalog sayesinde ileride yapılacak çalışmalara ışık tutulması amaçlanmıştır. Eserlerin müzeye geliş şekillerinden dolayı buluntu yerleri ve tabakalanmasının saptanması mümkün olmamıştır. Çeşitli dönemlere ait arkeolojik eserlerden oluşan bu malzemeler Anadolu'nun kültür zenginliklerini yansıtması açısından önem taşımaktadır. Söz konusu eserlerin benzer örnekleriyle karşılaştırılarak doğru tarihlendirmelerinin yapılabilmesi, tezimizde yer alan katalog çalışması ile de belgelenmesi, ayrıntılı bir şekilde tanımlanması ve değerlendirme sonuçlarının sunulmasına çalışılmıştır.Çalışmanın başlangıcında Ordu İli tarihi coğrafyasına değinilmiş, ardından bölgede gerçekleştirilen araştırmalara ayrıntılı olarak yer verilmiştir.Çalışma kapsamındaki 35 adet eserin müzeye geliş şekilleri, müzedeki yerleri ve envanter kayıtlarına ulaşılarak bilgileri verilmeye çalışılmıştır. Eserler kullanım alanlarına göre tasnif edilerek, müze raporları ve paralel materyaller ışığında form, işlev ve dönemleri bakımından değerlendirilmiş, katalog ve levha bilgileri sunulmuştur. Genel hatları ile söz konusu eserlerin kullanım yöntemleri ve yapım teknikleri açıklanmıştır. Eserlerin tarihlendirilmesinde, benzerleri araştırılarak kriter olarak kullanılmıştır. Eserler tipolojik olarak değerlendirilirken stil kritiği yapılmıştır. Bu çerçevede elde edilen tüm veriler bir bütün olarak değerlendirilerek eserler hakkında genel bir tipoloji yapmak mümkün olmuştur.Katalog bölümünde ise, incelenen örneklerin ayrıntılı tanımı yapılmış; levhalar bölümünde metindeki anlatım sırasına göre çizim ve resimlere yer verilmiştir.Anahtar Sözcükler: Orta Karadeniz, Ordu, Balta, Figürin, İdol, Ok Ucu, Madeni İğne, Mızrak Ucu.

Seen to have been settled in Central Black Sea Region since Prehistoric Ages, Ordu and its suburbs is deduced by the recent studies to host invaluable data for archeology. Ruled by various civilizations throughout the history, central Ordu and its towns are subject to be revealed by ongoing surface research and systematic excavations. It can be understood by the surface research, chiefly as the Cıngırt Rock which has already been excavated and the Kurul Castle still being excavated, that the archeological findings indicate the territory to have been settled for a long time.All being under the permission of Ordu Paşaoğlu Mansion and the Administration of Ethnography Museum, 35 works are included in this current research. These works have not been published all together before. Therefore, our research is unique in this sense.In this research, the composition of a catalog has been supplied by conducting dating studies over the items which have been obtained by the Ordu Museum through donations, purchases, cessions, and confiscations. The places of findings and the layerings of these works could not be determined due to the way of their transfer to the museum. These items belonging to miscellaneous eras are of high importance as for their reflecting the cultural heritages of Anatolia. With this research, it was aimed to date the aforementioned items precisely by their comparison of similar samples, also documenting them with the catalog study in our thesis, providing an in-depth identification for them, and presenting their evaluation results.The historical geographical features of the city of Ordu is mentioned, and is followed by the research conducted in the territory in a detailed way with this research.The way of transportation of these 35 works dealt with in this research, their places in the museum and their inventory registers are also intended to be given. Sorted out in accordance with their field of use; evaluated in the shed of museum reports and parallel materials regarding their form, function, and eras; the catalog and plate information of the items are presented. The usage technique and production technique of the stated works are explained in a broad sense. The counterparts of the pieces were utilized as a means of criteria while dating them.The stylistic criticism of the items was carried out while evaluating them typologically. Respectively, it could be possible to conduct an overall typology related to the works by evaluating all the data attained as a whole. As for the catalog section, the detailed definition of the samples studied were provided; the sketches and and illustrations took their part considering their order of expression in the text at the plates section.Key Words: The Central Black Sea Region, Ordu, Axe, Figuring, Idol, Arrowhead, Metallic Needle, Spearhead.