İlköğretim öğretmenlerinin akran zorbalığına yönelik tutumlarını etkileyen faktörler

Abstract

Son zamanlarda, akran zorbalığı okullarda yaygın olarak görülen bir sorundur. Bu araştırmanın amacı ilköğretim öğretmenlerinin akran zorbalığına yönelik tutumlarını belirlemek ve öğretmenlerin bu tutumlarına etki eden faktörlerin neler olduğunu belirlemektir. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmanın örneklemini Samsun merkez ve ilçeleri devlet okulları ilköğretim 1. ve 2. kademeden 404 sınıf ve branş öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan öğretmenlere Demografik ve Kişisel Bilgiler Anketi, Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği ve Akran Zorbalığı Tutum Ölçeği olarak üç bölümden oluşan bir anket uygulanmıştır. Veriler analiz edilirken t testi, tek yönlü varyans analizi ve diğer betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre fiziksel ve sözel zorbalık davranışlarının yaygın, sosyal yalıtım davranışlarının ise en az görüldüğü belirtilmektedir. Öğretmenlerin akran zorbalığına yönelik tutumlarını yaş, okul ve sınıf mevcudu, öğretmenin görevlendirilme biçimi gibi faktörlerin etkilediği bulunmuştur. Orta yaş grubundaki öğretmenlerin, kadrolu öğretmenlerin ve okul ve sınıf mevcudunun kalabalık olduğu okullardaki öğretmenlerin tutum puanlarının diğer öğretmenlere göre yüksek olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin zorbalık türlerini genelde önemli ve çok önemli buldukları görülmüştür. Ancak sanal zorbalığın daha az önemsendiği görülmüştür. Öğretmenlerin yaşı arttıkça sanal zorbalığı önemli bulma puanlarının düştüğü görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin fiziksel zorbalık davranışlarına diğer zorbalık türlerinden daha fazla müdahalede bulundukları anlaşılmaktadır. Zorbalığa müdahale etmede sınıf öğretmenleri sınıf yönetim becerilerini kullanırken; branş öğretmenlerinin öğrencileri cezalandırma yolunu kullandıkları bulunmuştur. Öğretmenlerin akran zorbalığına müdahale puanlarını yaş, kıdem yılı, mezun olunan bölüm, çalışılan okul türü, okul mevcudu, sınıf düzeyi, görevlendirme biçimi, branş, sınıf mevcudu gibi faktörlerin etkilediği görülmüştür.

Peer bullying is a common problem in schools. This study aims to determine the elementary school teachers? attitudes towards peer bullying in schools and investigate the factors influencing these attitudes. Participants of this study consist of 404 elementary teachers who were teaching at public schools from 1st to 8th grades. Participants were administered three research instruments: Demographics and Personal Information Questionnaire, Peer Victimization Scale, and Attitudes toward Bullying Scale. Data were analyzed using descriptive statistics, t test, and one-way analysis of variance. According to research results, physical and verbal bullying were found to be mostly seen and social isolation were least seen types of bullying. Teachers? attitudes toward peer bullying were influenced by age, school and classroom size, and teachers? employment type (permanent versus on temporary lease). Teachers at middle age group, permanently employed teachers and teachers who are teaching at crowded classrooms were found to have positive attitudes toward bullying. In terms of the importance of bullying teachers generally expressed that they found bullying as an important issue. However, among different types of bullying cyber bullying were found to be the least important one. In addition, teachers are more prone to intervene to physical bullying compared to other types of bullying. In terms of intervening to peer bullying, elementary teachers prefer classroom management skills. On the other hand, subject area teachers prefer punishment as an intervention strategy to peer bullying. Teachers? intervention to peer bullying were found to be influenced by school type, school and classroom size, grade level, teachers? employment type, and subject area.