Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının mevsimlerin oluşumuna ilişkin görüşleri

Abstract

Bu araştırmada 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi fen bilgisi öğretmenliği ve sosyal bilgiler öğretmenliğinde öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin mevsimler konusu hakkında sahip oldukları ön bilgileri ve kavram yanılgılarını belirlemeye yönelik bir çalışma yapılmıştır. Çalışmada `FBÖ ve SBÖ 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin sahip olduğu bilgi başarı durumlarının düzeyi nedir?` ve `Mevsim kavramı ile ilgili, fen bilgisi öğretmenliği ve sosyal bilgiler öğretmenliği 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları bilgi düzeyleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?` problem cümlelerine yanıt aranmıştır. Çalışmada zenginleştirilmiş desen kullanılmıştır. Bunun için hem nicel hem de nitel yöntem tercih edilmiştir. Örneklemi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlköğretim Bölümü'nde öğrenim gören 1. ve 4. sınıf fen bilgisi öğretmenliği ve sosyal bilgiler öğretmen adayları oluşturmaktadır. Nicel verilerin destelenmesi sebebiyle nitel veri toplama aracı da geliştirilmiştir. 13 çoktan seçmeli sorudan oluşan nicel verilerin toplandığı Astronomi Kavram Testi (AKT) ile 5 açık uçlu sorudan oluşan nitel verilerin toplandığı Astronomi Kavram Ölçeği (AKÖ) hazırlanmıştır. Her iki ölçekte eş zamanlı olarak uygulanmıştır. AKT'nin gruplar arasında anlamlılığına bakmak için ANOVA kullanılmıştır. Nitel veriler için dereceli puanlama anahtarı hazırlanmış ve analiz bu doğrultuda gerçekleştirilmiştir. Çoktan seçmeli testten elde edilen verilerin analizinden öğrencilerin aldığı puanların ortalaması 13 soruluk test için 7,50 ve standart sapması 2,25'tir. AKT'de ANOVA sonucu anlamlı fark SBÖ 4. sınıf lehine olmuştur. Çalışmada öğrencilerin ön bilgileri ölçülmüş ve en çok tekrar edilen yanlış seçenekler kavram yanılgısı olarak belirlenmiştir. Buna bağlı olarak `Dünya yaz aylarında Güneş'e daha yakındır. Kuzey yarımkürede Haziran ayında Güneş'e daha yakındır. Güneş yaz ve kış aylarında aynı sürede gökyüzündedir. Güneş her zaman tam doğudan doğar ve tam batıdan batar. Samsun'da Haziran ayında çubuğun gölge boyu sıfır olur.` gibi kavramsal yanılgılara ulaşılmıştır. Nicel verilerle yapılan değerlendirmede başarı daha yüksek gibi görünse de nitel verilerin analizinden elde edilen bulgularla karşılaştırıldığında mevsimlerin nedenini ve sonuçlarının anlaşılmadığı ortaya çıkmıştır.Anahtar Sözcükler: Mevsimler, astronomi eğitimi, kavram yanılgıları, fen bilgisi öğretmenliği, sosyal bilgiler öğretmenliği

In this study, a research was carried out to determine the prior knowledge and misconceptions of the 1st and 4th year students who were studying at the Science Teacher Education and Social Sciences Teacher Education Departments of the Education Faculty of Ondokuz Mayıs University in 2011-2012 academic year. This study tries to answer the following questions: `What is the level of success of the 1st and 4th year students at the Science Teacher Education and Social Sciences Teacher Education Departments?` and `Are there significant differences among the levels of knowledge of those students?`In this study, triangulation design was used and, therefore, both quantitative and qualitative methods were preferred. The sample of the study consisted of the 1st and 4th year students of the Science Teacher Education and Social Sciences Teacher Education Departments. A qualitative data collection tool was developed to support quantitative data. Astronomy Concept Test (ACT), which consisted of 13 multiple-choice questions containing quantitative data, and Astronomy Concept Scale (ACS), which consisted of 5 open-ended questions containing qualitative data, were prepared. Both were applied simultaneously. ANOVA was used in order to see the significance of ACT between the groups. A rubric was prepared for qualitative data and an analysis was performed accordingly.The analysis of the data obtained from the multiple-choice test showed that the average of the scores taken by the students from the 13-question test was 7,50 and the standard deviation was 2,25. ANOVA results in ACT were significantly different in favour of the 4th year students at the Social Sciences Teacher Education Department. In our study, the prior knowledge of the students was measured and the most repeated wrong choices were determined as misconceptions. Accordingly, the following misconceptions have been found: `The world is closer to the sun during the summer months. In June in the Northern Hemisphere, the world is closer to the sun. The sun stays up in the sky for the same length of time both in summer and winter. The sun always rises exactly in the east and sets exactly in the west. The shadow length of the bar is zero in June in Samsun.`In the evaluation of the quantitative data, the rate of success seems higher; however, when it was compared with the findings from the analysis of qualitative data, the results revealed that the causes and consequences of seasons were not comprehended by the students.The evaluation of quantita tive data may seem higher but when it was compared with qualitative data the results showed that the causes and the results of the seasons were not understood by the students.Key Words: Seasons, astronomy education, misconceptions, science teachers, social studies teacher