Cumhuriyet sonrası Türk grafik tasarımcılarının Türk grafik tasarım eğitimine etkileri

Abstract

Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana grafik tasarımcıların Türk grafik tasarım eğitimine etkileri konusu araştırılmıştır. Çeşitli koşulların etkisiyle grafik tasarımcılarla okullardaki eğitimin etkileşiminin değişken olduğu görülmektedir. Bu etkileşim profili incelenmeye değer bulunmaktadır. Geçen 92 yılda, konunun birkaç zaman bölümü (genel kabule göre 3 dönem) halinde ele alındığı gerçeği göze çarpmaktadır. 1960'a kadarki dönem, 1960 ilâ 1980'ler arasındaki dönem ve 1980'lerden bugüne kadarki süreç, ülkenin özgün koşulları ve birbirinden oldukça farklı nitelikleri ile ayrı ayrı ele alınmaktadır. Dolayısıyla Türk grafik tasarım eğitimi üzerinde etkili olmuş isimleri tespit ederken ve etkilerinden bahsederken bu dönemlere ait (Cumhuriyetin kuruluş yıllarında üretimin çok sınırlı olması, yeterli okul, akademisyen ve yetişmiş insan gücü bulunmaması, ideolojik sebepler, II. Dünya Savaşı, Marshall yardımları, Bauhaus ekolü, Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nun (DTGSYO) açılması, Grafikerler Meslek Kuruluşu'nun (GMK) ve sonra Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) kurulması gibi) koşullar kendini hissettirmektedir. Modern anlamda grafik tasarım konusu göreceli olarak yeni olup süreç içinde yeniden tanımlanmakta ve branşlaşmaya doğru gidilmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin çok hızlı geliştiği ve küreselleşme kavramının kendini hissettirdiği 1980 sonrası son dönemde dünyada ve Türkiye'de grafik tasarım eğitiminin yapısal özellikleri ve hedeflerinin güncellenmesi ihtiyacı ile ciddi olarak yüzleşilmektedir. Bu yüksek lisans tezi kapsamında yüz yüze veya e-posta aracılığı ile görüşülen ve çeşitli kaynaklardan görüşleri derlenen çok önemli bazı profesyonel grafik tasarımcıların veya akademisyenlerin özgün değerlendirmeleri ışığında sürecin fotoğrafı çekilmeye çalışılmıştır. Profesyoneller ile akademisyenlerin hem piyasadaki hem de eğitim süreçlerindeki rollerinin sürecin zorlayıcı özelliklerinden etkilendiği görülmüştür. Piyasa ile okulların etkileşiminin bazı kurallar dâhilinde gerekli olduğu ve verimli sonuçlar verdiği değerlendirilmektedir. Büyük sorunların aşılmasını gerektiren Türk grafik tasarım eğitiminin geleceğinin tasarlanmasında bu iki kesimin işbirliğinin nasıl gerçekleştirileceği üzerinde önemle durulmaktadır. Bu kapsamda YÖK'ün oynayacağı rol konusundaki kuşkular hem okul hem de piyasa cephesinde yüksek sesle dile getirilmektedir. Bütün zorluklara rağmen, sorunların çözümü için sunulan tekliflerin uygun sonuçlar doğuracağı ortamların nasıl hazırlanacağı konusunda yoğun emek harcanmaktadır. Bu tez çalışması grafik tasarım eğitimi süreci ile ilgili olarak Cumhuriyet sonrası grafik tasarımcıların eğitime olan katkısını araştırması nedeniyle kapsamlı bir envanter veya arşiv çalışması olarak değerlendirilebilir.

In this study, during the Republican period (after 1923) the effects of graphic designers to the graphic design training in Turkey was investigated . The interaction of school education with graphic designers seems to be variable due to the variety of conditions . This interaction profile are worth examining.Last 92 years, the topic is discussed in several time periods (3 periods for general admission). 1923-1960 period, 1960-1980s period and the next period between the 1980s and todays, these periods have the specific conditions of the country are taken separately dealt with quite different characteristics from each other. Therefore, when determining the names had an effect on the Turkish graphic design education and belong to this period, talking about the impact (so there is limited production in the founding years of the Republic , not enough schools, academics and trained manpower, lack of ideological reasons, II. World War, the Marshall Aid , Bauhaus , opening of DTGSA , such as the establishment of YOK and GMK ) condition is felt . Graphic design issues in the modern sense is relatively new is redefined in the process and go right to branching . Information and communication technologies is developing very fast and it makes itself felt after 1980, the concept of globalization in recent years in the world of graphic design and structural characteristics of education in Turkey and updating the target is faced with a serious need.In this thesis, in interviewed face-to-face (or via e-mail or the views collected from other sources) views of professional graphic designers or academics light has tried to withdraw a photograph of this process. Academics and professionals has been shown to be affected by both the characteristics of the process of challenging roles in the education process in both markets. The interaction of the school with a market that is considered to provide the necessary and effective results within certain rules. Strongly it focuses on how to carry out cooperation of these two sectors in designing the future of Turkish graphic design that requires overcoming major problems. In this context, it is being heard loudly voiced doubts about the role to be played by the Council of Higher Education. Despite the difficulties , a lot of effort is spent on how to create the proper environment in which evaluation of proposals for solving these problems. This master thesis could be regarded as a an inventory or archival work in the sense mentioned.