Karesi Mebusu Vehbi Bey`in Osmanlı Meclis-i Mebusânı ve Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi`ndeki faaliyetleri

Abstract

Türk Demokrasi Tarihinde Meşrutiyet Dönemleri önemli yer tutmaktadır. Meşrutiyet ile halkın temsil edildiği meclisler açılmış ve halk kısmen de olsa kararlar alabilmiştir. Vehbi Bey ΙΙ. Meşrutiyet Dönemi'nin seçimli 2. ve 3. dönem Meclis-i Mebusânı'nda Karesi (Balıkesir) mebusu olarak yer almıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasından sonra İtilaf Devletleri Osmanlı topraklarını işgale başlamıştır. Vehbi Bey de kısa bir sürede Karesi'ye gelerek Redd-i İlhak Cemiyetine katılarak Kuvâ-yı Millîye'nin güçlenmesi için çalışmıştır. Balıkesir'de düzenlenen beş kongreden üçüne başkanlık etmiş ve son kongrenin adı İzmir Kuzey Cepheleri Merkez Heyeti adını almıştır. Bu Merkez Heyeti'nin başkanlığını yaparken Karesi milletvekili seçilmiş ve 23 Nisan 1920'de açılmış olan Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Karesi'de devam eden Millî Mücadele'ye katkı sağladığı için ancak 30 Haziran 1920'de katılabilmiştir.TBMM, Millî Mücadele'ye düzenli ordu ile girmek için çaba harcamış ve 1920'lerin sonuna doğru oluşturulan Düzenli Ordu birlikleri ile işgalci İtilâf Devletlerine karşı topyekûn bir mücadeleye girmiştir. Millî mücadeleyi başından beri destekleyen Vehbi Bey, mehmetçik için her türlü imkânın sunulmasını istemiştir. Milletvekili olarak başladığı meclis çalışmalarına 19 Kasım 1921'de Maarif Vekili olarak 5 Kasım 1922'ye kadar devam etmiştir. Meclis çatısı altında gizli ve açık toplantılar da dâhil olmak üzere siyasi, askeri, idari, mâli, sosyal alanlarda ve ekonomi, eğitim ve hukuk alanlarında pek çok kez söz almıştır. Görüşlerini açık ve şeffaf bir şekilde açıklamaktan çekinmemiş, muteber bir kişi olmuştur.Anahtar Kelimeler: Karesi, Vehbi Bey (Bolak), TBMM, Millî Mücadele, Mebus,

Constitutional monarchy periods have an important role in the History of Turkish democracy. The assemblies in which people were represented were founded through constitutional monarchy and the people made a decision even if partly. Mr. Vehbi Bolak took a seat in the elected second and third period parliament of 2ndconstitutional monarchy as deputy of Karesi (Balıkesir). After the signing of Mondros Armistice Agreement, allied powers initiated the invasion of Ottoman territories. Mr. Vehbi Bolak contributed to empowering of Turkish Revolutionaries by coming to Karesi in a short time and joining in the society of Redd-I İlhak. He presided at three of five congresses held in Balıkesir and the name of the last congress was changed as The Central Committee for Northern Fronts of İzmir.While he was holding the presidency of this central committee, he was elected as deputy of Karesi and was able to take part in the Turkish Grand National Assembly, founded on 23rd of April, 1920, on 30th of June 1920 since he contributed to the ongoing of the National Struggle in Karesi (Balıkesir). Turkish Grand National Assembly tried to do its best in order to join National Struggle with regular army and it struggled against invading allied powers together with regular army troops formed late 1920s totally. Mr. Vehbi Bolak, who supported the National Struggle from the beginning, requested all opportunities to be provided for robin. After being deputy in assembly, he became Minister of National Education on 19th of November 1921 and continued the ministry till 5th of November 1922. He spoke about political, military, administrative, financial, social, economical, educational and law fields, including at open and secret meetings, many times under the umbrella of the assembly. He did not avoid stating his opinions clearly and was a respected person.Key Words: Karesi, Vebi Bey (Bolak), TGNA, the National Struggle, Assembly