5. sınıf `yaşamımızın vazgeçilmezi: Elektrik` ünitesinde kullanılan analojinin öğrenci başarısı, tutum, zihinsel modelleme ve kavram yanılgıları üzerine etkisi

Abstract

Araştırmada `Yaşamımızın Vazgeçilmezi: Elektrik` ünitesi kapsamında yer alan basit bir elektrik devresinde lamba parlaklığını etkileyen değişkenler, devre elemanlarının sembollerle gösterimi ve devre şemaları konularının öğretiminde 5. sınıf fen bilimleri dersinde analoji kullanımının öğrenci başarısı, tutum, zihinsel modelleme ve kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde Samsun ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir devlet okulunda öğrenim görmekte olan 98 5. sınıf öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Karma yöntem araştırma çeşitlerinden açımlayıcı desenle yürütülen araştırmanın nicel boyutunda yarı deneysel yöntem çeşitlerinden eşitlenmemiş kontrol gruplu ön ve son test yöntemi kullanılırken nitel boyutunda görüşmelere yer verilmiştir. Başarı, zihinsel modelleme ve kavram yanılgılarını saptamak için uzman görüşü alınarak ve pilot uygulama yapılarak hazırlanan beş bölümden oluşan veri toplama aracı uygulanmış, öğrencilerle görüşmeler yapılmıştır. Öğrencilerin derse yönelik tutumlarını saptamak için `Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği` (Anagün, 2008) uygulanmıştır. Nicel verilerin istatistiksel analizinde SPSS 17.0 programı kullanılmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Başarı testinin ön test uygulamasında gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamazken, son testte deney ve kontrol grupları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Grupların kendi içinde ön ve son testleri arasında da anlamlı bir fark bulunmuştur. Analojik model kullanılarak ders işlenen deney grubunun geleneksel öğretime göre ders işlenen kontrol grubuna göre daha başarılı olduğu anlaşılmıştır. Tutum ölçeğinin ön ve son test olarak uygulanmasında ise deney ve kontrol gruplarının derse yönelik tutumlarında grup içi ve gruplar arası yapılan karşılaştırmalarda anlamlı bir fark ve bir değişim olmadığı görülmüştür. Araştırmada öğretim öncesinde her iki grupta da saptanan kavram yanılgılarının öğretim sonunda giderilmesinde ve yeni kavram yanılgısı oluşumunun önlenmesinde, zihinsel modelleme gelişiminde deney grubunda kontrol grubuna göre daha başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Başarı, zihinsel modelleme ve kavram yanılgıları üzerinde analoji kullanımının geleneksel öğretim yöntemine göre daha etkili olduğu, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öğretim öncesindeki tutumlarının olumlu olduğu ve bu olumlu tutumun korunduğu saptanmıştır.Anahtar Sözcükler: analoji, zihinsel model, kavram yanılgısı.

The aim of this study was to examine the effect of the unit entitled `Electricity: An Indispensable Part of Our Life` which provides information on the variables that affect the brightness of a lamp on a simple electric circuit, as well as illustrations with symbols on circuit elements and circuit diagrams on the performance, attitude, mental modeling and misconceptions of fifth grade students. The study was conducted in the second semester of the 2013-2014 academic year with the participation of 98 fifth grade students attending a public school in the province of Samsun that is administratively affiliated with the Turkish Ministry of National Education. The study was based on an exploratory design, which is a type of mixed method study design. The quantitative aspect of the study involved the unmatched control group pretest and posttest method, which is a type of quasi-experimental method, while the qualitative aspect involved interviews with the students. To determine student performance, mental modelling and misconceptions, a data collection form consisting of five sections was prepared by taking expert opinions into account and performing pilot applications. This form was then administered to the students, with whom interviews were also performed. The `Science and Technology Classes Attitude Scale` (Anagün, 2008) was also administered to determine the students' attitude towards the class. Quantitative data was analyzed using the SPSS 17.0, while qualitative data were analyzed using content analysis. The pretest administration of the performance test identified no significant differences between the groups, while the posttest identified a significant between the study and control group in favor of the study group. Intra-group differences between the pretest and posttest scores were also significant. Using the analogical model, it was determined that the study group, which took the unit in their class, performed better than the control group, which only took classes based on classical teaching methods. Intra-group or inter-group difference comparisons of pretest and posttest scores for the attitude scale indicated that no significant differences in either the study group's or control group's attitudes towards the class. The study group exhibited better results than the control group with regards to the correction of misconceptions that existed before they took their classes; the prevention of new misconceptions; and the development of mental models. The study determined that the use of analogies is more effective on performance, mental modeling and misconceptions than the classical teaching method, and that both the study group and control group students had positive attitudes towards their classes before and after the teaching process.Key Words: analogy, mental model, misconception.