Psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlik ve yaşam doyum düzeyleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlikleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırmanın evrenini, Türkiye'de 2018-2019 eğitim öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı rehberlik araştırma merkezlerinde, anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde çalışmakta olan psikolojik danışmanlar oluştururken, araştırmanın örneklemini Türkiye genelinde anketlere cevap veren 480 gönüllü psikolojik danışman (338'i kadın, 142'si erkek) oluşturmuştur. Bu araştırmada psikolojik danışmanların mesleki tükenmişliklerini değerlendirmek için Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu, yaşam doyum düzeylerini değerlendirmek için de Diener Yaşam Doyum Ölçeği uygulanmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırma sonucunda; psikolojik danışmanların duygusal tükenmede orta, duyarsızlaşmada düşük ve kişisel başarı alt boyutunda düşük düzeyde tükenmişlik puanına sahip olduğu görülmüştür. Kadın psikolojik danışmanların daha yüksek duygusal tükenme puanı olduğu, 0-5 yıl kıdeme sahip olanların daha yüksek duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı puanına sahip olduğu, mesleğini istemeyerek seçenlerin daha yüksek duygusal tükenme puanı olduğu, lisede çalışanların duyarsızlaşma puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Takdir görmeyenlerin duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutlarda daha yüksek puana sahip olduğu görülmüştür. Ücretlerinden memnun olmayanların tüm alt boyutlarda daha yüksek puana sahip olduğu duygusal tükenme duyarsızlaşma ve kişisel başarı alt boyutunda daha yüksek tükenmişlik yaşadığı görülmüştür. Ayda 1 kez sosyal faaliyete katılanların duygusal tükenme puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayda 5'ten fazla sosyal faaliyete katılanların diğer gruplardan daha düşük kişisel başarı puanlarının olduğu görülmüştür. Anlaşılacağı üzere, ayda 5'ten fazla sosyal faaliyete katılanların tükenmişlik düzeyleri düşüktür. Psikolojik danışmanların tükenmişlik puanlarında medeni durum, mezuniyet, kurumdaki hizmet süresi, kurumdaki öğrenci sayısı, nöbet tutma, görevlendirme, günlük internet kullanım süresi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Psikolojik danışmanların medeni durum değişkenine göre yaşam doyumu puanlarında evlilerin bekârlara göre daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu, kıdemi 6-10 yıl olanların daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu, mesleğini isteyerek seçenlerin daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu, lisede çalışanların daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu, kurumunda 6 yıl ve üzeri çalışanların daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu, takdir görenlerin takdir görmeyenlere kıyasla yaşam doyumu puanlarının daha yüksek olduğu, ücretlerinden memnun olanların olmadığını düşünenlere kıyasla yaşam doyumu puanlarının daha yüksek olduğu, ayda 5'ten fazla sosyal faaliyete katılanların diğer gruplara kıyasla daha yüksek yaşam doyumu puanına sahip olduğu görülmüştür. Psikolojik danışmanların yaşam doyumu puanlarının cinsiyet, mezuniyet, kurumdaki öğrenci sayısı, nöbet tutma, görevlendirme, internet kullanım süresi değişkenlerine göre gruplar arasında yaşam doyumu puanlarında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Yaşam doyumu ile tükenmişlik puanları arasındaki korelasyon incelendiğinde yaşam doyumu puanı ile duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı puanları arasında negatif yönlü korelasyon olduğu görülmüştür. Duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarı puanlarının yaşam doyumunu yordamasına ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; yaşam doyumu ile tükenmişlik puanları arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı değişkenlerinin yaşam doyumu üzerinde önemli (anlamlı) bir yordayıcı olduğu görülmüştür. Yaşam doyumu üzerinde kişisel başarı ve duygusal tükenme puanlarında negatif yönde, duyarsızlaşma alt boyutunda pozitif yönde bir ilişki vardır.

The purpose of this study is to examine the relationship between the Professional burnout of and life satisfaction psychological counselors. Whereas the universe of this research was formed by psychological counselors working in kindergarten, primary, secondary and high schools in the guidance research centers of the Ministry of National Education in 2018-2019 academic year, the sample of the study was formed by 480 volunteer psychological counselors (338 women and 142 men) who responded to the survey in Turkey. In this study, Maslach Burnout Inventory-Educator Form was used to evaluate the burnout of the psychological counselors, and Diener Life Satisfaction Scale was applied to evaluate life satisfaction levels. Personal Information Form prepared by the researcher was used for demographic information. The research was conducted according to the relational screening model. As a result of the research, psychological counselors have been found to have mid-level of burnout in emotional exhaustion, and a lower level of depersonalization and personal accomplishment sub-dimensions. It has been observed that women counselors have higher emotional exhaustion score, and those with seniority of 0-5 years have higher emotional exhaustion, depersonalization and personal achievement sub-dimensions scores. Moreover, counselors who unwillingly chose their profession have higher emotional exhaustion score, and those who work at high schools have higher desensitization scores. Emotional exhaustion, depersonalization and personal accomplishment sub-dimension scores have been found to be higher in those who are not appreciated. Those who are not satisfied with their wages have a higher score in all sub-dimensions and have experienced higher levels of burnout in emotional exhaustion, depersonalization and personal accomplishment sub-dimensions. It has been seen that those who participate in social activities once a month have higher scores on emotional exhaustion. It has been found that those attending more than 5 social activities per month had lower personal achievement scores than other groups. As it is understood, the burn out levels of psychological counselors who participate in more than 5 social activities are lower. There is no significant difference in the burnout scores of the psychological counselors according to the marital status, graduation, duration of service in the institution, the number of students in the institution, supervision, assignment and daily internet usage time. According to the marital status variable of psychological counselors, life satisfaction scores of marriages are higher than life satisfaction scores of singles, and the ones whose seniority is between 6 and 10 years have higher life satisfaction scores. Besides, for counselors who chose their profession willingly, the satisfaction scores are higher, and those working at high schools have higher life satisfaction scores. Furthermore, counselors who have been working at the same institution for 6 years or more have higher life satisfaction scores, the ones who are appreciated have higher life satisfaction scores compared to those who are not. Also, the life satisfaction scores are higher for those who are satisfied with their wages. There is no significant difference in life satisfaction scores of psychological counselors between the groups according to gender, graduation, the number of students in the institution, supervision, assignment, duration of internet use. When the correlation between life satisfaction and burnout scores was examined, it was found that there is a negative correlation between life satisfaction score and emotional exhaustion, depersonalization and personal achievement scores. When the results of multiple regression analysis of emotional exhaustion, depersonalization and personal achievement with scores were examined, a significant relationship was found between life satisfaction and burnout scores. Thus, emotional exhaustion, depersonalization and personal achievement variables were found to be a significant (meaningful) predictor of life satisfaction. There is a negative correlation between personal achievement and emotional exhaustion scores on life satisfaction, but a positive correlation in depersonalization subscale.