Öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Çalışmanın amacı öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini Kayseri ili Develi ilçesine bağlı köylerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmada nicel yöntem kullanılmıştır. Araştırma için gönderilen anketlerden 216 tanesine cevap gelmiş olup araştırma için örneklem alınmamış tüm evren araştırmaya dahil edilmiştir. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini belirlemek için Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen `Maslach Tükenmişlik Ölçeği`, iş doyumu düzeylerini belirlemek için Dawis, Weiss, England, ve Lofquist (1967) tarafından geliştirilen `Minnesota İş Doyumu Ölçeği` ve kişisel bilgiler için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları ile elde edilen veriler, bilgisayar ortamına aktarılarak ve `SPSS 20.0` programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde ikili gruplarda bağımsız grup t-testi, çoklu gruplarda ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi kullanılmıştır. ANOVA testi sonucunda hangi gruplar arasında farlılık olduğunu bulabilmek için Tamhane's T2 testi uygulanmıştır. Tükenmişlik ve iş doyumu arasındaki ilişkiyi tespit etmek için Pearson Korelasyon Analizi testi yapılmıştır. Tüm testlerde .05 anlamlılık düzeyi ölçüt alınmıştır. Tükenmişlik ölçeğinin güvenirliğini ölçmek için Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin duygusal tükenmişlik ve kişisel başarı alt boyutlarında orta düzeyde (bazen düzeyinde), duyarsızlaşma alt boyutunda ise düşük düzeyde (çok nadir düzeyinde) tükenmişlik yaşadıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin toplam tükenmişlik düzeyleri ise orta düzeydedir (bazen düzeyinde). Öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin cinsiyet, yaş, medeni durum ve mesleki kıdem değişkenlerine göre tükenmişlik ölçeğinin üç alt boyutunda, okul türü değişkenine göre ise kişisel başarı alt boyutunda anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Öğretmenler iş doyumu ölçeğinin içsel doyum ve dışsal doyum boyutunda orta düzeyde (kararsızım düzeyinde), genel doyum boyutunda ise düşük düzeyde (memnun değilim düzeyinde) iş doyumu yaşamaktadır. Öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinin cinsiyet, yaş, medeni durum ve kıdem değişkenlerine göre iş doyumu ölçeğinin üç alt boyutunda, okul türü değişkenine göre ise içsel doyum ve genel doyum alt boyutlarında anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Tükenmişlik ile iş doyumu arasında negatif yönlü doğrusal bir ilişki bulunmaktadır.

The purpose of this research is to examine the burnout and job satisfaction levels of teachers. The universe of the research is formed of village teachers who working in Develi district of Kayseri province. 216 of the questionnaries submitted for research have been responded and the entire universe that has not been sampled for research has been included in the survey. For determining the bornout levels of teachers, `Maslach Bornout Scale` developed by Maslach and Jackson (1981); for determining job satisfaction levels, `Minnesota Job Satisfaction Scale` developed by Davis, Weiss, England and Lofquist (1967); for personal information, an information form were used. The data obtained by means of data collection in the research were analyzed by using the `SPSS 20.0` program after being transferred to the computer environment. In the analysis of the data, independent group t-test was used in the two groups and one way variance analysis (ANOVA) was used in the multiple groups. Tamhane's T2 test was used to find out which groups differed as a result of the ANOVA test. A Pearson Correlation Analysis test was performed to determine the relationship between burnout and job satisfaction. The significance level of .05 was taken as the criterion in all tests. The Cronbach's Alpha reliability coefficent was calculated to measure the reliability of the burnout scale. As a result of the analysis, it was found that the teachers experienced moderate burnout in the exhaustion and reduced personal accomplishment dimensions, and low burnout in the depersonalization dimension. It was determined that the burnout levels of the teachers showed significant differences acording to the variables of gender, age, marital status and work experience in the three subscales of the burnout scale and in the reduced personal accomplishment subscale according to the school type variable. Teachers have a low level of job satisfaction in the three subscales of the job satisfaction scale. Teachers have a moderate job satisfaction in the intrinsic satisfaction and extrinsic satisfaction dimensions and low job satisfaction in the general satisfaction dimension according to job satisfaction scale. It was determined that the job satisfaction levels of the teachers showed significant differences in the three subscales of job satisfaction scale according to gender, age, marital status and work experience variables and in intrinsic satisfaction and general satisfaction subscales according to school type variable. There is negative linear relationship between burnout and job satisfaction.