İlkokul öğrencilerinin çevre ve çevre sorunları ile ilgili algıları

Abstract

Günümüzde çevre sorunlarının hızla artması Dünya'nın birçok yerinde olumsuz sonuçlar meydana getirmektedir. İnsanların aldığı önlemlerin yetersiz kalması ve bilinçsiz davranışları çevre sorunlarının daha fazla artmasına neden olmaktadır. Çevre sorunlarının artması Dünyayı, dolayısıyla insanları fazlaca etki altına almıştır. Bu tür sorunların üstesinden gelmek için başlatılan faaliyetler giderek çoğalmaktadır. Yapılacak kanuni yaptırımların yanında, çevre sorunlarının ana faktörü olan insanı bilinçlendirmeyi amaçlayan çalışmalar giderek daha önemli bir hal almıştır. Çevreye duyarlı nesiller yetiştirmek için çevre eğitimine, günümüzde okul öncesinden itibaren tüm eğitim kademelerinde değinilmektedir. Okullarda uygulanan çevre eğitiminin ilkokul öğrencilerinde nasıl bir çevre algısı oluşturduğunu ortaya koymak, yapılan öğretimin etkililiğini tekrar gözden geçirmek bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada amaç ilkokul öğrencilerinin çevre ile ilgili çizdikleri resimler aracılığıyla çevreye yönelik mevcut algılarını belirlemektir. Bu amaç için Samsun İl merkezinde iki ilkokul çalışma için belirlenmiş ve belirlenen ilkokullardaki 1. sınıflardan 38, 2. sınıflardan 64, 3. sınıflardan 59 ve 4. sınıflardan 50 toplam 211 öğrenci çalışmaya katılmıştır. Çalışmada öğrencilerden, ilk olarak `çevre kirliliği` daha sonra ise `temiz çevre` kavramlarıyla ilgili olarak ayrı ayrı resimler çizmeleri istenmiştir. Daha sonra öğrenciler ile yapılan birebir görüşmelerde çizdikleri resimleri açıklamaları ve `Sizce çevre kirliliği nedir?` `Çevre kirliliğine sebep olan faktörler nelerdir?` `Çevre kirliliği nasıl önlenebilir?` `Temiz bir çevre için neler yapmalıyız?` soruları cevaplamaları beklenmiştir. Öğrencilerin çizdikleri resimler görüşmeler sırasında yaptıkları açıklamalar aracılığı ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler neticesinde bütün sınıf düzeylerinde en çok görülen çevre kirliliği olarak resimlerde evsel atıklardan meydana gelen `çöp` kavramının bulunduğu tespit edilmiştir. Bu çevre sorunu ile birlikte hava kirliliğine ve bu iki soruna oranla daha az öğrencinin su kirliliği kapsamında deniz kirliliğine ilişkin çizimler yaptığı görülmüştür. Öğrenciler başka çevre sorunlarına resimlerinde neredeyse hiç yer vermemiştir. Öğrenciler temiz çevre kavramı ile ilgili çöplerin atılmadığı, ağaç ve yeşilliğin ağırlıklı bulunduğu, akarsuların olduğu çizimler oluşturmuştur. Sonuçta ilkokul öğrencilerinin çevre kirliliği ile ilgili sahip oldukları bilginin çok sınırlı olduğu, çevre kirliliğine sebep olarak sıklıkla çöpleri gösterdikleri ve çöplerin toplanmasıyla birlikte meydana gelen çevre kirliliğinin büyük oranda biteceğini düşündükleri anlaşılmaktadır.

Nowadays, the increasing of environmental problems cause unfavourable results in many parts of the world. The insufficiency of the measures taken by people and their unconscious behaviours induce more rising environmental problems. Increasing environmental problems has affected the world, and therefore people. The activities to overcome these kind problems are increasing gradually. In addition to the legal sanctions to be made, the studies aiming to raise awareness of the people which is the main factor of environmental problems, have become more important. Environmental education for growing the generations sensible to environmental problems is dealt with in all education levels inclusive pre-school. To exhibit how environmental education applied in schools constitutes a perception of the environment in primary school students is important to review the effectiveness of teaching. This study aims to determine the existing environment perceptions of elementary school students through the drawings they draw on the environment. For this purpose, two elementary schools from centrum of Samsun were determined and a total of 211 students from the number of 38 from first grade, 64 from second grade, 59 from third grade and 50 from fourth grade were enrolled in the study. In the study, the students were asked to draw the pictures about the concepts of firstly `environmental pollution` and then `clean environment`. Afterwards, they were asked to the explanation of the paintings they made with one-to-one interviews with the students and asked the responses of questions `What is the environmental pollution for you?`, `What are the factors that cause environmental pollution?`, `How can prevent to environmental pollution?`, `What should we do for a clean environment?`. The students' drawings were analyzed through the explanations they made during the interviews. As a result of the analyzes, it was determined that the concept of `garbage`, which is composed of domestic wastes, is the most common environmental pollution at all class levels among drawings. With this environmental problem, air pollution and fewer students have made drawings related to sea pollution within the scope of water pollution. Students have given almost any other environmental problems in their paintings. The students have created drawings concerning the clean environment concept, in which the rivers, trees and greens are predominant but not garbage. As a result, it is understood that elementary school students have very limited knowledge about environmental pollution, they often show the garbage as the cause of environmental pollution, and they think that the pollution will end up to a great extent by the collection of waste.