Biyoçeşitliliğe ve biyokaçakçılığa yönelik farkındalık ölçeklerinin geliştirilmesi ve üniversite öğrencilerinin farkındalık düzeyleri

Abstract

Bu araştırma, farklı bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinin biyoçeşitlilik ve biyokaçakçılık konularına yönelik farkındalık düzeylerini belirlemek için geçerli ve güvenilir ölçekler geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada cinsiyet, okuduğu bölüm ve sınıf gibi değişkenler açısından üniversite öğrencilerine ait bilgiler değerlendirilmiş, biyoçeşitliliğe ve biyokaçakçılığa yönelik farkındalıkları üzerinde bu değişkenlerin etkisi de araştırılmıştır. Ölçek geliştirme çalışması olan bu araştırma sürecinde nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın farkındalık ölçekleri geliştirme aşamasında Ondokuz Mayıs Üniversitesinde 2017-2018 eğitim-öğretim yılı güz ve bahar döneminde öğrenim gören biyoçeşitlilik ve biyokaçakçılık konuları ile ilgili olduğu düşünülen farklı bölümlere ait toplam 1028 öğrenci çalışma grubunu oluşturmaktadır. Bunlardan 303 öğrenci Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), 725 öğrenci Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için seçilmiştir. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde AFA analizinde SPSS 17.0, DFA analizinde LISREL 8.71 paket programları kullanılmıştır. Araştırma sonucunda geçerliği ve güvenirliği sağlanan 4 alt boyutlu 22 maddelik `Biyoçeşitliliğe Yönelik Farkındalık Ölçeği` ile 4 alt boyutlu ve 18 maddeye sahip ''Biyokaçakçılığa Yönelik Farkındalık Ölçeği'' olmak üzere iki ölçek geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçeklerin uygulanması ile elde edilen verilerin analizlere göre; cinsiyet değişkeni ile biyoçeşitlilik ve biyokaçakçılık konularına yönelik farkındalıkları arasında anlamlı bir fark olmadığı ancak okudukları bölüm ve sınıf değişkenleri ile biyoçeşitlilik ve biyokaçakçılık konularına yönelik farkındalıkları arasında anlamlı bir fark olduğu sonuçlarına varılmıştır.

The aim of this study was to develop valid and reliable scales in order to determine the awareness levels of university students studying in different departments on biodiversity and bio smuggling. In this study, information about university students in terms of gender, faculty, and department and class variables was evaluated; the effect of these variables on the awareness of biodiversity and bio smuggling was researched. This research is a scale development study and as one of the quantitative research methods, the screening model was used. A total of 1028 students from different departments related to biodiversity and bio smuggling education in fall and spring semester of 2017-2018 academic year constituted the study group at Ondokuz Mayis University. Of these, 303 students were selected for Exploratory Factor Analysis (EFA) and 725 students were selected for Confirmatory Factor Analysis (CFA). EFA was performed with SPSS 17.0 and CFA was performed with LISREL 8.71 package programs. As a result of this study, `Biodiversity Awareness Scale` with validity and reliability ensured 22 items in 4 sub-dimensions and `Bio Smuggling Awareness Scales` with 4 sub-dimensions and 18 items was developed. According to the analysis of the data obtained with the application of developed scales; there is no significant difference between gender variable and awareness about biodiversity and bio smuggling issues. However, it was concluded that there is a meaningful difference in the department and class variables in terms of their awareness on biodiversity and bio smuggling issues.