Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Çorum ili Merkez ve Mecitözü ilçesinde bulunan resmi 117 ilkokul ve ortaokuldaki 1952 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini basit tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 436 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Kişisel Bilgiler Formu, Üstüner (2009) tarafından geliştirilen `Öğretmenler İçin Örgütsel Bağlılık Ölçeği` (ÖİÖBÖ) ve Kondakçı, Zayim ve Çalışkan (2013) tarafından geliştirilen `Değişime Hazır Olma Ölçeği` (DHOÖ) kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde frekans, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama, standart sapma, ilişkisiz grup t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), scheffe, tamhane, eta-kare, pearson çarpım momentler korelasyon katsayısı, basit regresyon analizi işlemleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmada bütün sonuçlar çift yönlü olarak sınanmış ve anlamlılık düzeyi en az 0.05 olarak kabul edilmiştir. Bu araştırmanın sürekli bağımsız değişkeni öğretmenlerin örgütsel bağlılık özellikleri, sürekli bağımlı değişkeni öğretmenlerin değişime hazır olma özellikleridir. ÖİÖBÖ'nin değerlendirme sistemine göre toplam puan ortalamaları `bazen` değerlendirme kriterleri içinde yer almıştır. Bu sonuç öğretmenlerin örgütsel bağlanmalarının ortalama düzeyde olduğunu göstermektedir. Cinsiyet değişkenine göre, erkek öğretmenlerinin örgütsel bağlılık puan ortalaması, kadın öğretmenlerden anlamlı derecede daha yüksektir. Çalışılan okul türü değişkenine göre, ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri, ortaokul öğretmenlerininkinden anlamlı derecede daha yüksek düzeydedir. Medeni durum, kıdem yılı, öğrenim durumu, görev yapılan okuldaki çalışma süresi değişkenlerine göre ise ÖİÖBÖ toplam puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık meydana gelmemiştir. DHOÖ'nin değerlendirme sistemine göre ölçek toplam ve alt boyutların tümü `katılıyorum` değerlendirmesi sınırları içindedir. Öğretmenlerin genel olarak değişime hazır olma özelliklerinin yüksek düzeyde olduğu anlaşılmaktadır. Medeni durum değişkenine göre, bilişsel alt boyutta, evli öğretmenlerin bilişsel açıdan değişime hazır olma özellikleri, bekar öğretmenlerinkinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Öğrenim durumu değişkenine göre, DHOÖ toplam ve alt boyutları içinde sadece duygusal alt boyutunda istatistiksel açıdan anlamlı bir fark elde edilmiştir. Çalışılan okuldaki kıdem yılı değişkenine göre bilişsel ve niyet boyutunda istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunamazken, DHOÖ duygusal alt boyutunda ve test toplamında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Cinsiyet, çalışılan okul türü, kıdem değişkenlerine göre, DHOÖ toplam ve alt boyutlarının hiçbirinde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık meydana gelmemiştir. ÖİÖBÖ toplam ile DHOÖ bilişsel değişim ve değişim niyet arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Örgütsel bağlılık değişkeni, öğretmenlerin değişime hazır olma puanları ile pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki vermektedir. `Örgütsel Bağlılık` değişkeninin `Değişime Hazır Olma` değişkeni üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmüştür.

The aim of this study is to determine the relationship between primary and secondary school teachers' organizational commitment and their readiness for change. This research is conducted with the correlational survey model. The population of the research consists of 1952 teachers from 117 primary and secondary official schools in the city center and Mecitözü districts of Çorum in the 2018-2019 school year. The sample of the study consisted of 436 teachers selected through simple random sampling. Personal information document, `The organizational commitment scale for teachers` (OCSFT) developed by Üstüner (2009), `The readiness for change scale` (RFCS) developed by Kondakçı, Zayim and Çalışkan (2013) were used as data collection tools. Frequency, percentage distribution, arithmetic mean, standard deviation, unrelated samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Scheffe, Tamhane, eta-square, Pearson product moment correlation coefficient and simple regression analysis were performed in the analysis of research data. In the research, all results were tested in two ways and the significance level was accepted as at least 0.05.The continuous independent variable of the study is, the organizational commitment properties of teachers and the continuous dependent variable is, teachers' readiness for change properties. According to the evaluation system, mean values of OCSFT were `sometimes` included in the evaluation criteria. The result indicates organizational commitment of teachers are at medium-level. In terms of the gender variable, the mean value of the male teachers' organizational commitment is significantly higher than that of female teachers. In terms of the school type, the mean value of the primary school teachers' organizational commitment is significantly higher than that of secondary school teachers. A statistically significant difference was not observed between the total scores of the OCSFT, according to the marital status, seniority year, education level and working year variables. According to the evaluation system, all of the total and sub-dimensions of the RFCS are within the limits of the `agree` assessment. It was determined that the teachers' readiness for change property is generally at high degree. According to the marital status variable, in the cognitive sub-dimension, married teachers' cognitive readiness for change property is significantly higher than that of single teachers. According to the education level variable, within the total and sub-dimensions of the RFCS, a statistically significant difference was determined only in the emotional sub-dimension. According to the working year variable, while a statistically significant difference was not determined in the cognitive and intention dimensions, a statistically significant difference was determined in the RFCS emotional sub-dimension and test total. A statistically significant difference was not observed in the test total and sub-dimensions of the RFCS according to gender, school type and seniority year variables. A significant positive relationship was determined between OCSFT total and RFCS cognitive change and change intention. The organizational commitment variable gives a positive correlation at medium level with the teachers' readiness for change scores. İt was observed that `the organizational commitment` variable is a significant predictor on the `Readiness for change` variable.