Sosyobilimsel konulardaki etkinliklerin yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, yedinci sınıf fen bilimleri programında yer alan bazı sosyobilimsel konulardaki etkinliklerin yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisini incelemek amacıyla yapılmış nitel bir çalışmadır. Araştırma 2016-2017 eğitim öğretim yılında Kayseri ili Yeşilhisar ilçe merkezinde yer alan bir ortaokulda uygun örnekleme yöntemi ile amaçlı olarak seçilen aynı sınıftaki yirmi öğrenci ile yürütülmüştür. Üç farklı sosyobilimsel konuda toplam altı ders saati uygulama yapılmıştır. Çalışmada uygulanan anket formları ile etkinlikler esnasındaki ses kayıtlarıyla, öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri tespit edilmeye çalışılmış ve etkinlik sürecinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinde meydana getirdiği değişim incelenmiştir.Araştırmada veri toplama araçları nitel veri analizi yöntemleri içerisinde yer alan betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda öğrencilerin etkinlik öncesi anket formlarındaki cevapları ile etkinlik sonrasındaki cevapları karşılaştırılarak, eleştirel düşünme becerilerindeki değişim ortaya konmuştur. Etkinliklerin uygulaması esnasında yapılan ses kayıtlarında etkinlik süresince öğrencilerin ortaya koyduğu eleştirel düşünme becerilerine ve süreç ilerledikçe becerilerinde bir değişim olup olmadığına bakılmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri, eleştirel düşünme nitelikleri ve eleştirel düşünme örüntüleri olarak iki şekilde değerlendirilmiştir. Öğrencilerde sadece iddia, iddia ve iddiayı destekleme, iddia- iddiayı destekleme ve karşıt iddia geliştirme olarak üç farklı eleştirel düşünme niteliği gözlenmiştir. Ayrıca öğrencilerde akılcı (mantıksal), duygusal ve sezgisel olmak üzere üç farklı eleştirel düşünme örüntüsü tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda sosyobilimsel konularda yapılan etkinliklerin yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme niteliklerinde gelişimi sağladığı, etkinlik sonrası öğrencilerin daha nitelikli cevaplar ürettiği bulunmuştur. Öğrencilerin eleştirel düşünme örüntülerinin daha çok konu alanı ile ilişkili olduğu ve etkinlik sonrası örüntülerinde belirgin bir değişim olmadığı sonucu çıkarılmıştır. Ayrıca eleştirel düşünme nitelikleri ile örüntüleri arasında da ilişki olduğu gelişmiş nitelikteki cevapların daha çok akılcı ve duygusal örüntü içerdiği, sezgisel örüntüdeki cevapların tamamının iddia niteliğinde olduğu sonucuna varılmıştır.

This qualitative study aimed to investigate the effects of activities about socio-scientific issues on seventh grade students' critical thinking skills. This study conducted during 2016-2017 academic year in a middle school located in Yeşilhisar which is a district in province of Kayseri. The participants of the study were 20 students from the same class purposefully chosen with the convenience sampling method. The implementation of the study lasted six class periods for three different socio-scientific issues. To determine students' critical thing skills before and after the activities, designed instruments consisted of open ended questions were administered. Also, all instruction sessions were audio recorded to monitor classroom discussions during the activities. Data of the study were descriptively analyzed. Students' critical thinking skills were analyzed by comparing students' responses to the questions in the instruments before and after the activities. The audio recorded class discussions also analyzed to identify students' critical thinking during the activities and to determine whether there was a development on students' critical thinking after the implementations. Students' critical thinking skills were evaluated with respect to `quality of critical thinking` and `pattern of critical thinking`. It was observed that students in the current sample had three type of critical thinking qualities: 1) claim, 2) claim and support for the claim 3) claim, support for the claim, and counter claim. Also, students demonstrated 1) logical, 2) emotional, and 3) intuitional critical thinking patterns. The results of the study indicated that the activities on socio-scientific issues provided improvement for students' critical thinking qualities. Students demonstrated more qualified responses to the questions about socio-scientific issues after the activities. However, students' critical thinking patterns did not change significantly. It was observed that students' critical thinking patterns were subject dependent. The result of the study also indicated that students who had sophisticated responses demonstrated logical and emotional patterns in the responses. On the other hand, students who had low quality responses at claim level demonstrated intuitional pattern.