Ortaokul öğrencilerinin `hücre` konusundaki bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi (KİT) yoluyla incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, ortaokul öğrencilerinin hücre konusunu nasıl algıladıkları ve hücre konusu ile ilgili bilişsel yapılarındaki kavramlar arasında nasıl bağlar oluşturduklarını ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla öğrencilerin hücre, bitki hücresi ve hayvan hücresi anahtar kavramlarıyla ilgili algıları öğrenilmeye çalışılmıştır.Çalışmadaki veriler kelime ilişkilendirme testi kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını 2017-2018 eğitim öğretim yılı Niğde ili Merkez ilçedeki okullarda öğrenim gören 500 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan öğrenciler 6. sınıftan seçilmiştir. Öğrencilere hücre konusu ile ilgili kelime ilişkilendirme testi uygulanmıştır. Kelime ilişkilendirme testinden elde edilen veriler incelenmiş ve yorumlanmıştır. Anahtar kavramlara verilen cevap kavramlardan en çok tekrar eden kelimeler tespit edilerek frekans tablosu oluşturulmuştur. Frekans tablosundan yararlanılarak bilişsel yapıyı anlamayı sağlayan kavram ağları çizilmiştir. Kavramlar arası ilişki incelenmiştir. Kelime ilişkilendirme testinde öğrenciler; hücre anahtar kavramını en fazla canlı kavramıyla ilişkilendirmiş, bitki hücresi anahtar kavramını hücre duvarı ile ilişkilendirmiş ve hayvan hücresi anahtar kavramını organel kavramı ile ilişkilendirmiştir.Hazırlanan kelime ilişkilendirme testinde öğrencilerden, hücre ile ilgili 3 anahtar kavram ( hücre, bitki hücresi ve hayvan hücresi ) hakkında onar tane kelime ve her anahtar kavram için birer cümle yazmaları istenmiştir. Yazılan cümleler bilimsel bilgi içeren cümleler, bilimsel olmayan veya yüzeysel bilgi içeren cümleler ve kavram yanılgısı içeren cümleler şeklinde sınıflandırılmıştır. Araştırma sonuçları genel olarak hücre konusu ile ilgili bilimsel cevap verdiklerini göstermiştir. Buna karşın öğrencilerin araştırmaya dâhil edilmeyen, tekrar sıklığı 8 ve altında olan cevap kavramlar kısmında bilimsel olmayan pek çok kavram yazdıkları görülmüştür. Bu durum bazı öğrencilerin yüzeysel bilgiye sahip olduklarını da göstermektedir. Araştırma kelime ilişkilendirme testinin bilişsel yapıyı ortaya çıkarmayı ve kavram yanılgılarını tespit etmeyi sağlayan etkili bir teknik olduğunu göstermiştir.

The main purpose of this research is to explain how middle school students are dealing with cell issues and how they perceive and releate to the subject of the cell among the concepts in their cognitive structures. For this purpose, the perception of students about key concept of cell, plant cell and animal cell were tried to be learned. The datas in this study were obtained by using the word association test. Participants of the study are 500 middle school students who study in Nigde Province and Central district schools in 2017- 2018 Education Year. Students who joined this study are chosen from 6th grades. A word association test about cell issues is applied. Test datas are analysed and interpreted. The most repetitive word was determined from the answer concepts given to the key concepts, and frequency chart was created. Concept networks that provide understanding of cognitive structure by using frequency chart are drawn. The relationship between the concept was examined. In the word association test, the students associated the cell key concept with the most alive concept, they associate plant cell key concept with cell wall and they associate animal cell key concept with organelle concept. In the word association test, students were asked 10 words about 3 key concepts (cell, plant cell, animal cell) related to cell and to write one sentence for each key concept. Written sentences are classified as sentences containing scientific information, nonscientific information or sentences containing superficial information and sentences containing misconception. The result of the research showed that they gave scientific answers about the issue of cell in general. However, it was seen that the students wrote many non-scientific concepts in the answer concepts which are not included in the research and whose frequency is 8 or less. This situation shows that some students have superficial information. Research has shown that the word association is an effective technique to reveal cognitive structure and to identify misconceptions.