Okul yöneticilerinin duygusal zekâ becerilerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik davranışı üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yöneticilerin duygusal zekâ becerilerinin, dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik davranışına etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini Konya il merkezinde bulunan Karatay, Meram ve Selçuklu ilçelerinde görev yapan 240 ilkokul yöneticisi (Okul Müdürleri, Müdür Başyardımcıları ve Müdür Yardımcıları) oluşturmaktadır. Ölçekler elden ve elektronik ortamda okul yöneticilerine ulaştırılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Şahin (2009) tarafından geliştirilen ve yine yazar tarafından revize edilen `Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Davranışı` ölçeği kullanılmıştır. Duygusal Zekâ becerilerini test etmek için ise, Sutarso'nun (1998) geliştirdiği ve Çakar (2002) tarafından Türkçe ye uyarlanan ölçek kullanılmıştır.Araştırmanın bulgularına göre, duygusal zekânın alt boyutu olan kişinin kendi duygularını yönetmesi algısındaki artışın sürdürümcü liderlik algısında artışa; empati algısındaki artışın ise sürdürümücü liderlik algısında azalmaya neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kişinin kendi duygularını yönetmesi yüksek olduğunda sürdürümcü liderlik alt boyutları olan beklentilere göre yönetim (Aktif) ve (Pasif) davranışları artmakta; Empati alt boyutu yüksek olduğunda ise beklentilere göre yönetim (Pasif) davranışı azalmaktadır. Aynı zamanda, duygusal zekâ düzeyi yüksek olduğunda dönüşümcü liderlik davranışı da artmaktadır. Sosyal beceriler yüksek olduğunda gelişme ve güdüleme alt boyutlarının arttığı; empati alt boyutu yüksek olduğunda ise gelişme ve güdüleme alt boyutlarının da arttığı bulgusu elde edilmiştir. Sonuç olarak yüksek duygusal zekâya sahip liderlerin dönüşümcü liderlik davranışı gösterdikleri ve sürdürümcü liderlik davranışı üzerinde duygusal zekânın önemli bir etken olmadığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Lider, liderlik, dönüşümcü liderlik, sürdürümcü liderlik, duygu, zekâ, duygusal zekâ.

The aim of this research is to reveal the effect of school administrators' emotional intelligence skills on transactional and transformational leadership. The sample of this reseach consists of 240 school administrators (school principals and vice- principals) who work in central districts (Karatay, Meram and Selcuklu) of Konya. The reseach data was collected through a questionnaire that is implemented electronically and face to face. As data collection tool, the questionnaire of `Transformational and transactional leadership behaviour` which is developed and revized by Sahin (2009). Also, in order to test the skills of school administrators' emotinal intelligence, the questionnaire developed by Sutarso (1998) and adapted into Turkish by Cakar (2002). The data collected was analyzed by SPSS 15.0 statistical software package. According to the findingso fo the study, it is found that a rise at the perception of directing one's own emotions which is a sub-dimension of emotional intelligence causes a rise at the perception of transactional leadership. On the other hand, it is shown that a rise at empathy perceptions cause a decrease at transactional leadership. According to the results, when emotional intelligence's sub-dimension of directing one's own emotions is high, `managing according to the expectations`-active and passive which are sub-dimensions transactional leadership also rise. At te same time, when the emphaty sub dimension is high, managing according to expectations- passive decreases. It is also found that when the level of emotional intelligence is high, administrators' transformational leadership behavior also rises. When the social skills are high, the sub-dimensions of development and motivation rises, too. It is also found that when the emphaty sub-dimension is high, the sub-dimensions of development and motivation rises. To conclude, the leaders with high emotinal intelligence have transformational leadership behavior. Also, emational intelligence is not an important factor on transactional leadership. Keywords: Leader, leadership, transformational leadership, transactional leadership, emotion, intelligence, emational intelligence.