Lise öğrencilerinde psikolojik doğum sırası ile kariyer kararı yetkinlik beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada lise öğrencilerinin White-Campbell psikolojik doğum sırası ile kariyer kararı yetkinlik beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırma 2014-2015 eğitim öğretim yılında Antalya ilindeki farklı liselerde öğrenim gören 371 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin psikolojik doğum sıralarını belirlemek için Türkçeye çeviri ve geçerlilik, güvenirlik çalışmaları Kalkan (2005) tarafından yapılan `Whıte-Campbell Psikolojik Doğum Sırası Envanteri`, Kariyer kararı yetkinlik beklentilerini belirlemek amacıyla Türkçeye çeviri ve geçerlilik, güvenirlik çalışmaları Işık (2010) tarafından yapılan `Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeği` ve öğrencilerin kişisel özelliklerini öğrenmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan 371 öğrencinin % 61.73'ü kız, % 38,27'si erkektir. Sınıf düzeyine baktığımız zaman ise; 10. sınıf öğrencileri % 50.68, 11. sınıf öğrencileri ise; % 49,32'dir. Öğrencilerin kardeş sıralamalarına baktığımız zaman ise; büyük çocuk olan öğrenciler % 36,93, ortanca çocuk olan öğrenciler % 25,33, küçük çocuk olan öğrenciler % 29,11 ve tek çocuk olan öğrenciler ise % 8,62'dir. Araştırmanın genel amacı çerçevesinde analizler için `Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı (SPSS 15.0)` kullanılacaktır; verilerin analizinde ise korelasyon ve regresyon modelinden yararlanılacaktır. Yapılan analizler sonucunda; psikolojik doğum sırasındaki kendini ailesinde ortanca çocuk olarak algılama ile kariyer kararı yetkinlik beklentisinin tüm alt boyutlarında düşük düzeyde pozitif, kendini büyük çocuk algılama ile kariyer kararı yetkinlik beklentisinin tüm alt boyutlarında düşük düzeyde negatif, kendini küçük çocuk olarak algılama ile sadece hedef belirleme alt boyutunda düşük düzeyde pozitif anlamlı ilişkiler görülmüştür.Regresyon sonuçlarına baktığımızda ise psikolojik doğum sırası alt boyutlarının hepsinin birlikte kariyer kararı yetkinlik beklentisindeki varyansı yaklaşık %5'ini açıkladığı, tek anlamlı pozitif yordayıcının ortanca çocuk ve tek anlamlı negatif yordayıcının da büyük çocuk olduğu bulunmuştur. Bu bulgular ve mevcut literatür ışığında sonuçlar tartışılmış ve sonraki çalışmalar ve uygulamalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Psikolojik Doğum Sırası, Kariyer Kararı, Yetkinlik Beklentisi, LiseÖğrencileri

In this research,the purpose is to study the relation betwen students' psychological birth order and career decision of perfection expectancy.The research was carried out with 500 hundred high school students in various high schools of Antalya in 2014-2015 educational year. The ' White -Campbel Psychological Birth Order Inventory 'by Kalkan(2005) was made to know the psychological birth order of the students.In Turkish adaptation studies to determine the career decision of perfection expectancy' The Scale of Career Decision of Perfection Expectancy' and 'Personal Information Form' to get personal information were used. When we look at the 371 students in the research group, 61.73% are female and 38.27% are male. When we look at it based on grade breakdown, 50.68% of total research group are composed of 10th grade students and 49.32% are composed of 11th grade students. If we look at the population based on the order of sibling, 36.93% are the oldest children, 25.33% are middle children, 29.11% are youngest children, and 8.62% are only children. The importance and the contribution of the research to this field is to show to what extent the psychological birth order affects the career consultancy and the decision;also to show what kind of positive and negative outcomes bring this effectWithin the general framework of the research ,packaged software called' Social Sciences for Statistical Programme ' ( SPSS 15.0) will be used for statistical analyses; for the analyses of the data, Correlation and Regression Model will be used also.As the result of the analysis, self-perception as the middle child in psychologic birth order showed positive correlation with career desicion self efficiacy and self-perception as the big child showed negative correlation. Meanwhile, self-perception as the little child is just correlated positivly with targeting subdimension. When we analyzed the regression results, it's observed that all subdimensions of psycological birth order explains nearly %5 of the variant in career desicion self efficiacy and the only positive precursor was the middle child and the only negative precursor was big child. In the light of this information and current literatures, results were discussed and suggestions were given for further research.KEY WORDS: Psychological Birth Order, Career Decision, Perfection Expectancy, HighSchool Students