İmam hatip lisesi öğrencilerinin algıladıkları sosyal desteğin kariyer kararı yetkinlik beklentisi üzerindeki etkisi

Abstract

Çalışmanın amacı, Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı (SBKK) çerçevesinde imam hatip lisesi öğrencilerinin, kariyer kararı yetkinlik beklentileri üzerinde algılanan sosyal desteğin etkisini araştırmaktır. Tarama modeliyle yaptığımız çalışmada, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeği alt boyutları arasındaki ilişkilere, Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin, Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeğinin alt boyutlarını yordama düzeyi incelenmiştir. Daha sonra çalışmada Algılanan Sosyal Destek Ölçeği alt boyutları (Aile Desteği, Arkadaş Desteği ve Öğretmen Desteği) ile Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeğinin alt boyutları (Kendini Doğru Değerlendirme, Mesleklerle İlgili Bilgi Toplama, Hedef Belirleme, Plan Yapma, Problem Çözme) arasında anlamlı çıkan ilişkiler değerlendirilmiştir.Bu amaçla, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, Konya ilindeki Mehmet Zahid Kotku Anadolu İmam Hatip Lisesi 11. ve 12. sınıf öğrencilerinden oluşan, tesadüfî seçilmiş 273 kişilik öğrenci grubuna Betz, Klein ve Tailor (1996) tarafından geliştirilmiş, Türkçeye çevirisiyle birlikte güvenirlik geçerlik çalışmaları da Işık (2010) tarafından yapılmış, Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeği uygulanmıştır. Ayrıca Yıldırım (1997) tarafından geliştirilen daha sonra 2004 yılında revizyonu yapılan, lise öğrencilerinin aile, arkadaş ve öğretmenlerinden algıladıkları sosyal desteği ölçmek için Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ASDÖ-R) de katılımcılar tarafından yapılmıştır.Araştırma grubunu oluşturan 273 öğrencinin dağılımlarını incelediğimizde, sınıf düzeylerine göre %69,6'sının (190 tanesi) 11. sınıfta, % 30,4'ünün (83) 12. sınıfta öğrenim görmektedir. Elde edilen veriler analiz edilirken korelasyon ve çoklu regresyon tekniğinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara baktığımızda, Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisinin, Algılanan Sosyal Destek alt boyutlarından Aile Desteği ile Öğretmen Desteği ile orta düzeyde ve pozitif, Arkadaş Desteğinin düşük düzeyde ve pozitif ilişkili olduğu gözlenmiştir. Algılanan Sosyal Destek alt boyutlarının, Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeğinin tüm boyutlarını anlamlı olarak %9 - %19 arasında yordadığı tespit edilmiştir. Aile Desteği ve Öğretmen desteğinin anlamlı yordayıcı olduğu bulunurken, Arkadaş Desteğinin hiçbir alt boyutu yordamadığı görülmüştür.

The aim of this survey as part of Social Cognitive Career Theory is to investigate the role of social support being perceived on the expectations of career decision self-efficacy of religous vocational school. In the survey being done with the scanning model ,the relationship between subdimensions of Perceived Social Support Scale and Career Decision Self-Efficacy Scale , and predicting subdimensions degree of Perceived Social Support Scale and Career Decision Self-Efficacy Scale are viewed. In the survey ,the relationship between the subdimensions of Perceived Social Support Scale ( Family support,Friend support and Instructor support) and Career Decision Self-Efficacy Scale ( Right Self Evaluation, Have Knowledge About Professions, Determine a Target,Planning,Problem Solving ) is analyzed. With this purpose in 2015-2016 academic year ,Career Decision Self-Efficacy Scale that developed by Betz,Klein and Tailor (1996) and the validity studies translating to Turkish done by Işık (2010) ,and Perceived Social Support Scale (ASDÖ-R) developed by Yıldırım (1997) and revised in 2004,have been applied on 273 students of 11th And 12th grade choosen incidental with the aim of scaling the degree of social support which they perceive from their instructors,friens and family.%69,6 (190) of the 273 students involving this survey group is 11th grade and %30,4 (83) is 12th grade. In the analysis of obtained data ,correlation and multi regression have been used. According to the obtained evidences , Career Decision Self-Efficacy has been observed that has medium level and pozitive relationship with the support of instructor and family of the subdimensions of the subdimensions of Perceived Social Support,and low level and positive relationship with the Friend Support. It has been viewed that the subdimensions of Perceived Social Support predicts the all dimensions of Career Decision Self-Efficacy Scale between %9 - %19 meaninfully. While Family Support and Instuctor Support is a meaningfully predictor, it has been seen that Friend Support doesn't predict any subdimensions.