Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini geliştirmesinde ve kavramsal değişim sağlamasında zenginleştirilmiş laboratuar rehber materyallerinin etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Fen Öğretimi Laboratuarı Uygulamaları dersi kapsamında ?Buharlaşma ve Kaynama?, ?Asit-Baz Nötrleşme Reaksiyonları?, ?Çözünme ve Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler?, ?Gaz Yasaları?, ?Reaksiyon Hızına Etki Eden Faktörler? ve ?Elektrokimyasal Piller? konularındaki kavramlara yönelik, öğrencilerin hem Bilimsel Süreç Becerilerini (BSB) geliştirmelerine hem de güçlü bir kavramsal değişim sağlamalarına fırsat sunan laboratuar rehber materyalleri geliştirmek ve etkililiğini incelemektir. Araştırmanın örneklemi, Giresun Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Programının 4 şubesinde öğrenim gören toplam ?97? 3. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada ön test-son test dizaynlı yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Deney grupları D1 ve D2, kontrol grupları ise K1 ve K2 şeklinde kodlanmıştır. D1 ve D2 gruplarında, 5E'nin aşamalarına çalışma yaprağı, kavramsal değişim metni, bilgisayar animasyonları, analoji, kavram haritası ve deney gibi farklı öğretim yöntem ve tekniklerinin adapte edilmesiyle zenginleştirilmiş laboratuar rehber materyalleri; K1 ve K2 gruplarında ise geleneksel öğretim yöntemi (teorik bilgi, soru-cevap ve deney) kullanılarak uygulamalar yürütülmüştür. Araştırmada veriler, Çoklu Formda Bilimsel Süreç Becerileri Testi (BİSBET), İki Aşamalı Kimya Kavram Testleri (KİKAT), Fen Bilgisi Öğretimi Tutum Ölçeği (FBÖTÖ), yarı yapılandırılmış mülakatlar ve yarı yapılandırılmış gözlem formu kullanılarak toplanmıştır. BİSBET, KİKAT ve FBÖTÖ'den elde edilen verilerin istatistiksel analizleri, deney ve kontrol grupları arasında hem BSB hem de kavramsal değişim başarıları yönünden deney grupları lehine anlamlı farklılıkların olduğunu (p< .05), buna karşın tutum puanları arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermektedir. Araştırmada, 5E öğretim modeline dayandırılarak farklı öğretim yöntem ve tekniklerle zenginleştirilmiş laboratuar rehber materyallerinin, öğrencilerin BSB'lerini geliştirmede, onların ele alınan konularda alternatif kavramlarını gidererek olumlu yönde kavramsal değişim gerçekleştirmelerinde geleneksel yöntemlere göre daha başarılı olduğu ve geliştirilen materyallerin uygulanabilirliğinin yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

The aim of this study is to develop laboratory guided materials offering the opportunity on both improving Science Process Skills (SPS) and conceptual change of prospective science teachers about the concepts of ?Evaporation and Boiling?, ?Acid-Base Neutralization Reactions?, ?Dissolution and Factors Affecting Solubility?, ?Gas Laws?, ?Factors Affecting Reaction Rate? and ?Electrochemical Cells? at the course of laboratory practices in science education and investigate the effectiveness of these materials on them. The sample of the study consisted of 97 third-year students enrolled in four different classes of Department of Science Teaching Programme in Faculty of Education in Giresun University. A quasi-experimental approach with a pre-test?post-test design was used in this study. Experimental groups were coded as D1 and D2, and control groups as K1 and K2. D1 and D2 groups were instructed with enriched laboratory guide materials embedded different teaching methods and techniques such as worksheet, conceptual change text, computer animations, analogy, concept map and experiment within 5E model. K1 and K2 groups were instructed with traditional methods (theoretical knowledge, question-answer, and experiment). The data were gathered by means of Multiple Form of Science Process Skills Test (MSPST), two- tier Chemistry Concept Tests (CCTs), The Science Teaching Attitude Sca1e-II (STAS-II), semi-structured interviews and semi-structured observation form. The statistical analysis of the data obtained from the MSPST, CCT and STAS indicated that there were significant differences in favor of the experimental groups in terms of the prospective science teachers? achievement both their SPS and conceptual change (p< 0.5), on the other hand there was no significant difference in terms of their attitude. The results obtained from quantitative and qualitative data indicated that laboratory guide materials based on the 5E instructional model and enriched with different teaching methods and techniques helped the prospective science teachers both to improve their SPSs and achieve conceptual change together with removing their alternative conceptions.