Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin yakın çevrelerindeki bitkileri tanıma düzeyleri: Trabzon ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim 9. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin yakın çevrelerinde bulunan bitkileri tanıyabilme düzeylerini belirlemek ve öğrencilerin çevrelerindeki bitkiler ile ilgili farkındalıklarını farklı lise tipleri açısından karşılaştırmaktır.2010-2011 eğitim öğretim yılında yürütülen çalışma, Yomra Fen Lisesi, Yomra Lisesi ve Arsin Mesleki ve Teknik Eğitim Lisesi'nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, bu liselerin 9. sınıfında öğrenim gören toplam 118 (56 kız, 62 erkek) öğrenci oluşturmuştur.Özel durum yaklaşımı benimsenen çalışmada veri toplama aracı olarak test, anket ve mülakat kullanılmıştır. Öğrencilerin yakın çevrelerinde bulunan bitkileri tanıma düzeylerini tespit etmek için ?Verilen Bitkiyi Tanı Testi? geliştirilmiş ve test sorularını irdelemek amacı ile bireysel mülakatlar yapılmıştır. Ayrıca üç soruluk anket uygulanmıştır.Çalışmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, farklı lise tiplerindeki öğrencilerin hepsinin sadece fındık bitkisini doğru tespit edebildiği görülmüştür. Öte yandan öğrencilerin hiçbirinin ebegümeci ve turnagagası bitkilerini tanıyamadığı tespit edilmiştir.Çalışma sonuçları, öğrencilerin yakın çevrelerinde bulunan bitkilerin büyük çoğunluğunu istenilen düzeyde tanımadığını ortaya koymuştur. Özelikle çevrelerinde sıklıkla gördükleri zakkum, hanımeli, gelincik, komar, zifin gibi bitkiler birçok öğrenci tarafından adlandırılamamıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretim programının biyolojik çeşitlilik ünitesi altında öğretilen bilgilerin sadece sınıf içinde, öğrencinin pasif olduğu bir öğretim şekli ile verilmemesi, öğrencilerin botanik bahçesi ve çevre gezileri yapılarak, yakın çevredeki mevcut kaynaklar kullanılarak, öğrencilerin hem çevrelerinde bulunan bitkilere hem de genel anlamda biyolojik çeşitliliğe ilişkin farkındalıklarının arttırılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Ortaöğretim, Çevre Eğitimi, Biyolojik Çeşitlilik, Farkındalık, Endemik Tür.

The purpose of this study was to determine the 9 th grade student?s awareness of the plants in their environment and to compare them in accordance to different lycee types.The study was carried out in 2010-2011 academic year in three different types of lycee; Yomra Science High School, Yomra High School and Arsin Vocational and Technical Education High School. The sample of the study was consisted of 118 students (56 female, 62 male) from 9 th grade.The case study approach was used in the study and the data were collected by using test, questionnaire and interview. Thirty plants were chosen for the test which had medical importance or they were endemic. The photos of these plants were put into the test and the students were asked to write the name of these plants on the paper.The findings of the study revealed that all of the students in the sample defined the nut. On the other hand, none of the sample didn?t name the hibiscus plants, and crane beak.The results of the study showed that the identification levels of the students were very low, most of the students couldn?t write the names of the plants correctly. Although they see these plants in their environment such as oleander, honeysuckle, weasels, Rhododendron ponticum and Rhododendron luteum they couldn?t write their names. Based on these data, it was suggested that traditional teaching method is not effective for meaningful learning of environmental issues. Active teaching methods such as observation, botanical visiting, poster development, herbarium formation may be used.Key Words: Secondary Education, Environmental Education, Biodiversity, Awareness, Endemic Species.