İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının uygulanan zenginleştirilmiş program sürecinde matematiği öğretme bilgilerinin gelişimi

Abstract

Öğrencilerin matematiği anlayarak öğrenmelerinde öğretmenin alanı öğretme bilgisinin niteliği büyük öneme sahiptir. Öğretmenlerin alanı öğretme bilgilerini sistemli olarak yapılandırdıkları ilk mesleki gelişim basamağı lisans eğitimi süreci olduğu için bu süreçte uygulanan programlarının sürekli gözden geçirilmesi ve yenilenmesi gerekmektedir. Bu araştırmada, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programının (İMÖP) Özel Öğretim Yöntemleri I-II, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması dersleri bazı etkinliklerle zenginleştirilmiş ve adayların alanı öğretme bilgisi gelişimleri; öğretimsel açıklamalar, öğretim yöntemleri ve inançlar boyutlarında incelenmiştir.Boylamasına gelişimsel araştırma olarak tasarlanan bu çalışma, İMÖP'un 3 ve 4. sınıflarındaki öğretmen adaylarıyla yürütülmüştür. Adayların alanı öğretme bilgisi gelişimlerini ortaya koymak için; senaryolar, inançlara yönelik açık uçlu sorular, ders planları, planlarla ilgili raporlar, gözlem ve öz-değerlendirme formları kullanılmıştır. Senaryolar ve inançlarla ilgili açık uçlu sorulardan oluşan anket belli aralıklarla adaylara 4 kez uygulanmış, diğer veriler ise Öğretmenlik Uygulaması dersinde yapılan çalışmalardan elde edilmiştir. Adayların öğretimsel açıklama ve öğretim yöntemi bilgilerindeki gelişimi ortaya koymak için seviyeler oluşturulmuş ve bu seviyeler kullanılarak senaryolara farklı zamanlarda verilen cevaplar sınıflandırılmıştır. İnançlarla ilgili açık uçlu soruların analizinde ise, verilen cevaplardan hareketle kategoriler oluşturulmuştur. Diğer yandan, Öğretmenlik Uygulaması dersinden elde edilen veriler çözümlenirken, adayların süreçte yaptıkları çalışmalardan öğretim yöntemi bilgisini yansıtan kesitler sunulmuştur.Çalışmanın sonucunda, uygulanan zenginleştirilmiş program sürecindeki adayların senaryolara göre farklılık göstermekle birlikte öğretimsel açıklama niteliklerinin belirgin bir gelişim gösterdiği, öğretim yöntemi bilgilerinde ise gelişimin istenen düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Yine adayların Öğretmenlik Uygulaması dersinden yansıyan öğretim yöntemi bilgilerinin senaryolarla karşılaştırıldığında daha nitelikli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, program boyunca inançlarında da olumlu yönde değişimlerin ortaya çıktığı belirlenmiştir.

In enabling students to learn mathematics conceptually, the quality of a teacher?s pedagogical content knowledge is of great importance. It is a necessity that undergraduate programs are continually revised and renewed, since it is the first step of professional development process, in which preservice teachers systematically construct their pedagogical content knowledge. In this research, Special Teaching Methods I-II, School Experiment and Teaching Practices courses of the Elementary Mathematics Teacher Education Program (EMTEP) were enriched with some innovative activities and the development of elementary preservice mathematics teachers? pedagogical content knowledge was analyzed from the aspects of instructional explanations, teaching methods and beliefs.This longitudinal developmental research was conducted with the third- and fourth-grade preservice teachers of the EMTEP. In order to reveal the development of preservice teachers? pedagogical content knowledge, teaching scenarios, open-ended belief questions, lesson plans, pre- and post- plan reports, observation and self-assessment forms were used. The questionnaire including teaching scenarios and open-ended questions was conducted for four times at certain intervals; other data were obtained from the studies performed by preservice teachers in the course of Teaching Practices. In order to demonstrate the development of their instructional explanations and knowledge of teaching methods; levels were defined and used to classify the answers given to teaching scenarios at different times. In the analysis of open-ended belief questions, categories were defined based on the answers. On the other hand, in analyzing the data obtained from the course of Teaching Practices, the sections which reflect participants? knowledge of teaching methods were presented.As a result of the study, it was determined that the qualifications of preservice teachers? instructional explanation noticeably developed during the applied enriched program, although they differed depending on teaching scenarios. But, the development in their knowledge of teaching methods was not at desired level. It was ascertained that preservice teachers? knowledge of teaching methods which was obtained in the course of Teaching Practices was more qualified than that obtained from scenarios. Moreover, positive changes occurred in their beliefs during the enriched program.