Ortaokul 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretmenini algılayışının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi

Abstract

Dil, sadece insanlar arasında iletişimi sağlamakla kalmaz o dili konuşan insanları o toplumun kültürünün ve tarihinin de taşıyıcıları yapar. Bu yüzden dil, bir toplumun yapı taşlarından biri olarak görülmekte ve özellikle son yıllarda birçok araştırmaya konu olmaktadır. Bu araştırmayla ülkemizde dil öğreticisi konumunda olan Türkçe öğretmenlerinin öğrenciler nezdinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Söylenilmek isteneni daha az sözcükle daha etkili ve kalıcı bir şekilde söylemeye yarayan metafor, Lakoff ve Johnson (2010: 27) tarafından `Bir tür şeyi başka bir tür şeye göre anlamak ve tecrübe etmek` olarak da tanımlanmaktadır. Metaforlar, son yıllarda diğer alanlarda olduğu gibi eğitim alanında da birçok araştırmaya hizmet etmektedir. Bu araştırma kapsamında ortaokul 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilerinin (N=225) `Türkçe öğretmeni` kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar (zihinsel imgeler) incelenmiştir. Bu amaç için katılımcılar tarafından `Türkçe öğretmeni ...... gibidir. Çünkü ..............` ibaresi tamamlanmıştır. Veriler, nitel (içerik analizi) ve nicel (ki-kare) veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, ortaokul 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretmeni kavramına ilişkin toplam 420 adet geçerli metafor ürettiği belirlenmiştir. Bu metaforlar ortak özellikleri bakımından 22 farklı kavramsal tema altında toplanmıştır. Kavramsal temalar öğrencilerin eğitim aldıkları okul türleri (özel okul-devlet okulu) ve sınıf düzeyi bakımından önemli oranda farklılık göstermiştir. Üretilen metaforlar ortaokul 2, 3 ve 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretmeni kavramına bakış açısını ortaya koyan bir araç oluşturmuştur.Anahtar Sözcükler: Türkçe öğretmeni, metafor, ortaokul 2, 3 ve 4. sınıf öğrencileri,sınıf düzeyine ve okul türüne dayalı farklılıklar.

Language is not only provide people with communication but also makes them transporter of the culture and history of the society. Therefore, language is seen as one of the fundamentals of a society and it has been used as theme in many researches in recent years. This research aims Turkish teachers who are the language instructors to be assessed by students. Metaphor , which is used to tell what is intended to tell in fewer words more effectively and permanently, is defined as to understand and experience an entity according to another entity by Lakoff and Johnson (2010: 27). In recent years, metaphors are used in educational researches like in other scientific areas.This study investigated the metaphorical images that 6th, 7th and 8th grade students (N=225) have on the concept of a Turkish teacher. Participants completed the phrase of `A Turkish teacher is like ........ because ...........` to indicate their conceptualizations of a Turkish teacher. Data was analyzed both qualitatively (i.e., content analysis) and quantitatively (i.e., chi-square). According to the results, totally 420 valid metaphorical images related to the concept of Turkish teacher were identified and they are collected under 22 different conceptual themes by the 6th, 7th and 8th grade students. Significant differences are determined in the 22 conceptual themes. These conceptual themes differed in terms of the school types (private school, public school) they are educated and their grade levels. Metaphors can be used as a powerful research tool to understand the students' perceptions of the concept of Turkish teacher.Keywords: Turkish teacher, metaphor, 6th, 7th and 8th grade students , differences between the grade levels and school types.