Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarını yordamada beş faktör kişilik özellikleri, mizah tarzları ve duygusal zekânın rolü

Abstract

Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeylerini yordayan birtakım psikolojik ve demografik değişkenler vardır. Bu araştırmada beş faktör kişilik özellikleri, mizah tarzları ve duygusal zekâ, yaş ve cinsiyetin öznel iyi oluşu yordama düzeylerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada ayrıca cinsiyet, ailenin gelir düzeyi, anne ve baba eğitim durumu, sağlık, mesleği tercih etme durumu, öğrenim görünen bölümden memnuniyet, amaçlılık ve doyum verici ilişkilerin kimlerle yaşandığı gibi birtakım demografik ve sosyal değişkenler ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkiler araştırılmıştır.Araştırma grubu, 2012/2013 eğitim-öğretim yılında Karadeniz Teknik Üniversitesinin farklı bölüm ve fakültelerinde öğrenim gören 1534 (Kadın=950, Erkek=584) öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, öznel iyi oluşu ölçmek için Yaşam Doyumu ve Pozitif-Negatif Duygulanım Ölçeği (PANAS), Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin kısa formu, Mizah Tarzları Ölçeği ve Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizleri için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı, çoklu doğrusal regresyon analizi, bağımsız t testi, Kruskal Wallis testi, Mann Whitney-U testi ve tek yönlü ANOVA teknikleri kullanılmıştır.Elde edilen bulgulara göre, beş faktör kişilik özelliklerinden nevrotiklik, dışadönüklük, sorumluluk ve deneyime açıklık, mizah tarzlarından kendini yıkıcı mizah, duygusal zekâ özelliklerinden genel ruh durumu, kişisel beceriler, kişilerarası beceriler ve stresle başa çıkma, demografik özelliklerden yaş ve cinsiyetin öznel iyi oluşu anlamlı düzeyde açıkladıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte kişilik özelliklerinden yumuşak başlılık, mizah tarzlarından katılımcı, kendini geliştirici ve saldırgan mizah, duygusal zekâ özelliklerinden uyumluluk öznel iyi oluşu anlamlı düzeyde açıklamamıştır. Ayrıca cinsiyet, öğrencilerin anne baba eğitim durumu, mesleği tercih etme durumu, öğrenim görünen bölümden memnuniyet, amaçlılık ve doyum verici ilişkilerin kimlerle geçirildiğine bağlı olarak öznel iyi oluş puanları arasında anlamlı farklılık gözlenmiştir. Ailenin gelir düzeyi ve sağlık durumuna bağlı olarak öğrencilerin öznel iyi oluş puanlarında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Ortaya çıkan bulgular bazı araştırma bulgularıyla örtüşmektedir. Araştırma bulguları literatür bulgularıyla tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Öznel İyi Oluş, Beş Faktör Kişilik, Mizah Tarzları, Duygusal Zekâ.

There are some psychological and demographic variables that used in interpretations of university students' subjective wellbeing. This study aims at predicting the relationship between five factor personality traits, humor styles, emotional intelligence, age, and gender and subjective well-being. The relationship between students' subjective well-being and some other demographic and social variables such as gender, family's socio-economic economic (SES), parents' educational background, health, whether they chose their major willingly or not, purposefulness, and with whom they had satisfactory relationship is also examined in this study. Research group for this study includes 1534 students who were studying in 2012-2013 academic year at Karadeniz Technical University's various programs and faculties. Data collection tools were Demographic Questionnaire, PANAS, short form of 5 Factor personality Traits Scale, Humor Styles Questionnaire, and Bar-On Emotional Quotient Inventory. Pearson Product-moment Correlation Co-efficient, Multiple Linear Regression, Independent t-test, Kruskal Wallis Test, Mann Whitney-U Test, and One-Way Anova were used for analysis of data. Finding of this study revealed that neuroticism, extraversion, conscientiousness, openness to experience, self-defeating humor, general psychological state, personal skills, inter-personal skills, coping with stress, age, gender are significantly descriptive for subjective well-being. On the other hand, agreeableness, affiliative humor, self-enhancing humor, aggressive humor, and adaptability are not found significantly descriptive for subjective well-being. Moreover, there was a significant difference between students' parents' educational background, their major choice, (dis)satisfaction toward their program, purposefulness, and with whom they had satisfactory relationship and subjective well-being. Students' family's socio-economic status and health are not found significantly descriptive for subjective well-being. Some results of this study are parallel to the literature on the subject.Key Words: Subjective Well-Being, Five Factor Personality, Humor Styles, Emotional Intelligent.