Öğretmen ve yöneticilere göre liselerde çalışan kadın öğretmenlerin okul yöneticiliği taleplerini etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırmanın ana amacı, öğretmen ve yöneticilerin görüşlerine göre, liselerde çalışan kadın öğretmenlerin yönetim kademelerinde yer almalarını etkileyen etmenleri ve yönetimsel pozisyonlarda ne kadar temsil edildiklerini belirlemektir. Araştırmanın alt amaçları ise, katılımcıların görüşleri arasında cinsiyet, yaş, medeni durum, görev ve kıdem değişkenlerine göre kişisel, sosyo-kültürel ve mesleğin kendisinden kaynaklanan etkenler boyutlarında anlamlı bir farklılık olup olmadığını bulmak ve kadın öğretmenlerin yöneticilik taleplerini artırmaya yönelik görüşleri tespit etmektir. Çalışmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Trabzon ili merkez ve ilçelerindeki resmi liselerde çalışan öğretmen ve yöneticiler oluşturmaktadır. 133 kadın, 207 erkek 340 öğretmen ve okul yöneticisi ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Özmen (2006) tarafından geliştirilen'Kadınların Okul Yöneticiliği Taleplerinde Rol Oynayan Faktörler' ölçeği, kişisel bilgiler, ilgili anket soruları ve kadın yöneticilerin sayılarını artırma konusunda katılımcı görüşlerini almayı amaçlayan açık uçlu bir soru olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır. Gerekli iznin alınmasının ardından araştırma formu il merkezindeki 12 lisede çalışan öğretmen ve yöneticilere uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, erkeklerle karşılaştırıldıklarında daha çok kadın katılımcılar cinsiyet değişkenine göre mesleki etkenler boyutunun kariyerlerini engellediği görüşündedir. Medeni durum değişkenine göre,kişisel etkenler boyutunun yöneticilik taleplerini etkilediği görüşünü evli katılımcılar bekar katılımcılara oranla daha fazla savunmaktadır. Görev türü değişkenine göre, kişisel etkenler boyutunda katılımcılar arasında anlamlı bir fark çıkmıştır. Ayrıca, okul yöneticisi olmada yasal hiçbir engel bulunmamasına rağmen aile içindeki aşırı sorumluluk ve görevler, kadının sosyal durumuna yönelik geleneksel bakış açısı, toplumdaki erkek egemen yapı ve bunların sonucundaki kendine güvensizlik yönetimsel görevler üstlenmede onları engellemektedir. Çözüm olarak, kadının yönetimsel düzeyde daha iyi temsil edilmesini kolaylaştırmak için, kadının geleneksel rollerine yönelik bakış açısını değiştirmek, kadına yönetim pozisyonlarına atanmada öncelik vermek ve kendilerine güvenmelerini sağlamak amacıyla bazı yasal düzenlemelerin yapılması gerektiği belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: okul yönetimi, kadın okul yöneticileri, yöneticilik talebi engeller

The main purpose of this study is to clarify the factors that affect taking part in administration level of female teachers working in high school and the reasons why they are so under-represented in managerial positions according the views of male and female teachers and managers. The sub aims of the study are to find outwhether there are meaningful differences among the views of participants in terms of the variables of gender, martial status, age, occupation, and seniority in the dimensions of personal, social-cultural, and professional effects and also, to determine opinions for increasing the administration demands of female teachers. In this research, general scanning model and structured interview technique are used. The teachers and school managers working in high schools which are in the city center and county of Trabzon province constitute the population of research. Including 133 female and 207 male, 340 teachers and school managers constitute the sample of the research. The scale developed by Özmen (2006) consist of three parts; personal information, related questionarrie, and an open ended question with the aim of getting participants' comment about increasing the number of female school managers. After getting necessary permission, the investigation form was applied by the teachers and principals working in 12 high schools in the city center. T-test, one way variance analayzing method, mean and Standard deviation have been used in analyzing data. As a result of the study, in comparison with male participants, more female participants have the opinion that the items in the dimension of occupational effects obstruct their career according to variable of gender. According to variable of martial status, there is a meaninful difference between the married and single participants in terms of dimension of personal effects. According to variable of occupation type, there is a meaningful difference among the views of participants in terms of the dimension of personal effects. Moreover, altough there are no legal obstacles during the period of becoming school administrator, the excess burden of responsibilities and duties in their family, traditional point of view about women's social status, the male-dominated structure of the society and as a result of these lack of self-confidence prevent them from taking on managerial duties. As a solution, it is determined that some legal arrangements aimed at changingthetraditionalpoint of viewpertainingtowomen'straditionalroles, giving priority to female appointments to administrative positions, and securing them to have self confident should be made in order to facilitate better representation of women at administrative levels.Keywords: School management, female principals, obstacles for management demands