Fen bilgisi öğretmen adaylarının teknoloji pedagoji alan bilgisi gelişimlerinin incelenmesi

Abstract

21. yüzyılda, eğitim teknolojilerinin etkili kullanımı bilgisi bir öğretmenin sahip olması gereken temel bilgiler arasına girmiştir. Öğretmen yetiştirme programları geleceğin öğretmenlerini yetiştirmekle sorumludur. Ancak, öğretmen adayları lisans eğitimleri sırasında alan, pedagoji ve teknoloji bilgisine yönelik çeşitli dersler almalarına rağmen, bu bilgileri bütünleştirememekte ve gerçek sınıf ortamına yeterince yansıtamamaktadır. Bu çalışmanın genel amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının Teknoloji Pedagoji Alan Bilgisi (TPAB) gelişimlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda fen bilgisi öğretmen adaylarına verilen bilgilendirme eğitimi, yapılan tasarım-mikro öğretim ve okul uygulamaları çalışmalarının adayların TPAB ve TPAB öz yeterliliklerine etkisi irdelenmiştir. Bu çalışma, TPAB gelişimlerini derinlemesine ve güçlü kanıtlarla incelemeyi amaçladığından dolayı iç-içe karma yöntem deseninde tasarlanmıştır. Çalışma, 2014 bahar ve güz dönemlerinde toplam 1 yıl sürede tamamlanmıştır. Çalışmanın birinci ve ikinci aşaması kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemine göre seçilen 43 fen bilgisi öğretmen adayı, üçüncü aşaması ise bu katılımcılar arasından maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemine göre seçilen 6 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Birinci aşamada öğretmen adaylarına TPAB kavramları, eğitim teknolojileri ve örnek ders sunumlarını içeren bilgilendirme eğitimi verilmiştir. İkinci aşamada öğretmen adayları ASSURE modeline göre ders tasarımları hazırlamış ve bu tasarımları mikro öğretim yöntemi ile sunmuştur. Üçüncü aşamada 6 öğretmen adayı uygulama okulunda 4 adet ders tasarımı hazırlamış ve gerçek sınıf ortamında sunmuştur. Öğretmen adaylarının TPAB gelişimlerini takip etmek amacıyla; demografik bilgiler anketi, eğitim teknolojilerine yönelik tutum (ETYT) ölçeği, teknolojik pedagojik alan bilgisi öz güven (TPABÖ) ölçeği, yarı yapılandırılmış görüşmeler, ders tasarım raporları ve ders sunum video kayıtları kullanılmıştır. Çalışma boyunca 3 kez uygulanan ETYT ölçeğinden elde edilen veriler Friedman ve Wilcoxon testi, TPABÖ verileri ise tekrarlı ANOVA testi ile analiz edilmiştir. Çalışmada 4 kez uygulanan yarı yapılandırılmış görüşmeler nitel veri analizlerinden içerik analizine tabi tutulmuş ve bulgular karşılaştırmalı tablolar halinde sunulmuştur. Son iki aşamada toplanan video kayıtları ve ders planı raporları ise araştırmacı tarafından geliştirilen TPAB Temelli Öğrenme Ortamları Değerlendirme Rubriği ile analiz edilmiş ve betimlenmiştir. Sonuç olarak bilgilendirme eğitimi ve tasarım-mikro öğretim çalışmalarının öğretmen adaylarının sırasıyla TB, PB ve AB eksikliklerini giderdiği ve bu bilgileri ilişkilendirilmesini sağladığı, ETYT'larını, TPABÖ'lerini arttırdığı ve BİT araçları ile öğretim yaparken konuya ve teknolojiye uygun öğretim yöntemini seçme ve içeriğin doğru verilmesi bilgilerini geliştirdiği görülmüştür. Tasarım-mikro öğretim ve okul uygulamaları aşamasındaki ders sunumlarının başta TPAB ve alt boyutlarındaki bilgi ve uygulama becerilerini, BİT araçları ile ders sunumu yaparken aktif katılımı sağlama, sınıf yönetimini sağlama ve rehberlik etme konularında uygulama becerilerini arttırdığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Fen Eğitimi, Teknoloji Pedagoji Alan Bilgisi, Bilgi ve İletişim Teknolojileri, TPAB Öz Güven.

In the 21st century, effective use of educational technology has appeared among the basic information need to be known by teachers. Teacher training programs are responsible for training future teachers. However, although the candidates take several courses about information technology, pedagogical and content knowledge during their undergraduate education, they cannot integrate this information and do not reflect it into the real classroom environment. The aim of this study was to investigate the development of science teacher candidates' Technological Pedagogical and Content Knowledge (TPACK). For this purpose, effects of training, design-micro teaching and school practices carried out for science teacher candidates' on their TPACK and self confidence levels of TPACK were examined. The study was designed as embedded mixed method design because it aimed to investigate the development of the TPACK thoroughly and with strong evidences. This study was completed in 1 year and 3 stages, during 2014 spring and fall semesters, respectively. The first and second stages of the study were conducted with 43 science teacher candidates selected by the convenient sampling method, and the third stage was conducted with six candidates selected from those participants in accordance with the maximum variation sampling method. In the first stage, training was provided to candidates. In the second stage, candidates prepared course designs according to the ASSURE model and the designs were presented with micro teaching method. In the third stage, 6 candidates prepared 4 course designs and the designs were presented at the training school. The quantitative data were collected via Attitude Towards Educational Technology (ATET) scale and TPACK self-confidence scale. The qualitative data were collected via semi-structured interviews, course design reports and video recordings of the lectures. ATET was analyzed via Friedman and Wilcoxon test, and TPACK self-confidence was analyzed via repeated ANOVA. Semi-structured interviews conducted 4 times during the study were analyzed via content analysis and were presented in comparative tables. Video records and course design reports were analyzed via `TPACK Based Learning Environments Assessment Rubric` developed by the researcher. As a result; it was found out that training and course design-micro-teaching stages remedied the pre-service teachers' deficiency of TK, PK and CK, provided this knowledge to be associated, and increased their ATET and TPACK self-confidence scores. Furthermore, they improved the pre-service teachers' knowledge to select teaching methods appropriate for the subjects and technology and to give right content while teaching with ICT tools. It was concluded that design-micro teaching and lectures at schools increased their practical skills and knowledge of TPACK and its subscales. It was also revealed that they led an increase in pre-service teachers' application skills of active participation classroom management and guidance while teaching with ICT tools.Key Words: Science Education, Technological Pedagogical and Content Knowledge, Information and Communication Technologies, TPACK of Self-confidence.