Öğretmen adaylarının zihin haritalarında günümüz dünya sorunları

Abstract

Bu araştırma, öğretmen adaylarının zihin haritalarına yansıyan günümüz dünya sorunlarını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına ilişkin bilgileri oluşturdukları zihin haritaları ve cevaplamış oldukları yarı yapılandırılmış mülakat formları incelenerek ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Nitel yaklaşıma dayalı olarak gerçekleştirilen bu araştırmada, nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Bu araştırmanın katılımcılarını; 2013-2014 akademik yılı güz döneminde, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı Coğrafya Öğretmenliği lisans programında öğrenim gören 100 öğretmen adayı ile İlköğretim Anabilim Dalı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programında öğrenim gören 200 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu araştırmada; veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat ile zihin haritası tekniği bir arada kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada öncelikle araştırmacı tarafından öğretmen adaylarının çizdikleri zihin haritalarından ve yarı yapılandırılmış mülakat formlarından elde edilen ifadeler kodlanmış, benzer ifadelerin ve kategorilerin tespiti yapılmıştır. Ardından görüş birliğini sağlama adına tespit edilen kategori ve kodlarla ilgili uzman görüşüne başvurulmuştur. Bu araştırmaya özgü olarak katılımcılar için gerçekleştirilen güvenirlik çalışmasında, % 93 oranında bir güvenirlik elde edilmiştir. Kategori ve kodlar üzerinde görüş birliği sağlandıktan sonra NVivo9 programı kullanılarak bulgular modellenmiştir. Araştırma sonunda; öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına dair çok çeşitli bilgilere sahip oldukları ve günümüz dünya sorunlarını tanıdıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada günümüz dünya sorunlarına ilişkin ekolojik, nüfus, siyasal, ekonomik, enerji ve sosyo-kültürel şeklinde altı adet kategori oluşturulmuştur. Yine öğretmen adaylarının zihin haritalarında; savaş ve işgaller, küresel ısınma ve sera etkisi, doğal afetler, açlık-kıtlık ve yoksulluk sorunları en önemli günümüz dünya sorunları olarak sıralanmıştır. Araştırmada, öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına ilişkin bilgi edinme kaynaklarının birbirine benzediği ve bu bilgileri birçok farklı kaynaktan edindikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının, günümüz dünya sorunları ile ilgili bilgi kaynaklarından daha fazla yararlandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada, öğretmen adaylarının yarısına yakınının kendisini günümüz dünya sorunlarına yönelik iyi düzeyde duyarlı olarak ifade ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Yine Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının, Coğrafya öğretmen adaylarına göre günümüz dünya sorunlarına yönelik kendi duyarlılıklarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Günümüz dünya sorunlarına çözüm arayan kuruluşların etkinliklerine katılım açısından ise, öğretmen adaylarının yarısından fazlasının böyle kuruluşların etkinliklerine daha önce katılmadığı ancak katılma konusunda istekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda Coğrafya öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına çözüm arayan kuruluşların etkinliklerine katılım ve ilgilerinin daha fazla olduğu ve öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına çözüm arayan kuruluşların etkinliklerine katılım oranlarında ortalamalara bağlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Bu sonuçlara dayalı olarak; öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunlarına yönelik duyarlılıklarını artırıcı ders dışı etkinliklerin zenginleştirilmesi ve günümüz dünya sorunları ile ilgili eğitim programı içeriğinin geliştirilmesi gerektiği yönünde önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Günümüz Dünya Sorunları, Zihin Haritası, Öğretmen Adayı.

This research has been conducted in order to determine the current world problems in the teacher candidates' mind maps. With this aim, it was revealed by examining the candidate teacher' information about the current world problems, created mind maps and answered the semi-structured interview forms by candidate teachers'. In this study that was conducted based on the qualitative approach, the phenomenology design that was a qualitative research design was used. The research was conducted on 200 teacher candidates at Social Studies Teacher Licensing Program and 100 teacher candidates at Geography Teacher Licensing Program, Fatih Faculty of Education, Karadeniz Technical University in the fall semester of 2013-2014 academic year. In this research, the mind maps technique and the semi-structured interview technique were used together as data collection tool. The obtained data were analyzed by the content analysis method. In the research, primarily the expressions that derived from created mind maps and answered the semi-structured interview forms by candidate teachers' were encoded, and the similar expressions and categories were determined. Then, it has been applied expert opinion regarding the categories and the codes in order to ensure opinion consensus. In the reliability study which was done for the participants, the reliability of 93% was obtained. Findings were modeled to using the Nvivo9 program after the opinion consensus was ensured on the categories and codes in the research. At the end of the research, it was reached to the results that candidate teachers have a wide variety of informations about the current world problems and know the current world problems. In addition, the form of six categories were created as ecological, population, political, economic, energy and socio-cultural in this research. Again, the wars and invasions, global warming and greenhouse effect, natural disasters, hunger-famine and poverty issues are listed as the most important current world problems in the mind maps of candidate teachers. In the research, it were reached to the results that the information resources of candidate teachers about the current world problems are similar each other and the candidate teachers gained from many different sources the informations related to the current world problems. In addition, in the research it was determined that social studies teacher candidates benefit more from the information sources related to the current world problems. In the research, it was reached to the result that the nearly half of the candidate teachers said that have good level of sensitivity in terms of the current world problems. Again, it was reached to the result that the social studies teachers candidates' sensitivities about the current world problems is higher according to geography teacher candidates. In the research, it was achieved to the result that before more than half of the teacher candidates do not join such organizations' activities but are willing to participate in terms of joing the activities of organizations seeking solutions to the current world problems. In addition, it was reached to the result that Geography teacher candidates have higher participations and interests related to the activities of organizations seeking solutions to the current world problems. And it was also achieved that there are a difference in between the candidate teachers in terms of the participation rates to the activities of organizations seeking solutions to the current world problems. Based on these results, it were suggested that to make wealthy extracurricular activities in order to increase the sensitivity level of candidate teachers' relating to the current world problems, and the content of training program for the current world problems can be improved.Keywords: Current World Issues, Mind Map, Student Teacher.