Ergenlerde kendine zarar verme davranışının risk alma davranışı ve algılanan sosyal destek açısından incelenmesi

Abstract

Kendine zarar verme davranışı hem ergen hem de çevresi için önemli bir problem olarak görülmektedir. Ergenlik döneminde başladığı kabul edilen kendine zarar verme davranışının çok boyutlu olarak ele alınması, bu davranışın ergenlikte ve yetişkinlikte önlenebilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu araştırma ergenlerde kendine zarar verme davranışını risk alma davranışı ve algılanan sosyal destek açısından incelemeyi amaçlamıştır. Ayrıca kendine zarar verme davranışının cinsiyet, okul türü, akademik başarı, anne-babanın birliktelik durumu, ailenin ortalama aylık geliri ve disiplin cezası alıp almama değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma grubu, 2013 – 2014 eğitim öğretim yılında Trabzon ili İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı liselerde öğrenim gören 1120 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılara kişisel bilgi formu, `Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri`, `Risk Alma Ölçeği` ve `Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği` uygulanmıştır. Verilerin analizi için Tek Yönlü Varyans Analizi, Tukey Post-Hoc testi, Ki-Kare Analizi ve Bağımsız Grup t-testi teknikleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre kendine zarar verme davranışı sergileyen ergenlerin risk alma davranışı puanları kendine zarar vermeyenlere göre daha yüksek, algılanan sosyal destek puanları ise daha düşük bulunmuştur. Bununla birlikte kendine zarar verme davranışı ile bazı sosyo-demografik değişkenler arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Sonuçlar, kuramsal çerçevede yapılan çalışmalar göz önünde bulundurularak tartışılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik birtakım önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kendine Zarar Verme Davranışı, Risk Alma Davranışı, Algılanan Sosyal Destek.

Self-injury is seen as a major problem for both adolescents and its environment. It is important to discuss this behavior multidimensional to avoid it in adolescence and adulthood. The research aimed to examine self-injury, in terms of risk taking behavior and perceived social support. Besides, the difference in the self-injury depending on the variables of gender, type of school, grade point average, parent's relationship status, family's average monthly income and the presence of any disciplinary punishment was studied.The sample is composed of 1120 students, who attend affiliate high schools of Trabzon Provincial Directorate of National Education during 2013 – 2014 academic year. The participants were asked to fill in a personal information form, `Inventory of Statements about Self-Injury`, `Risk Taking Scale` and `Multidimensional Scale of Perceived Social Support`. The data were analyzed using One-Way Analysis of Variance, Tukey Post-Hoc test, Chi-Square Analysis and Independent Group t-test techniques. The results of the data analysis showed that the adolescents who show self-injury behavior scored higher in risk taking scale and lower in perceived social support scale compared to the adolescents who do not show self-injury behavior. Additionally significant differences are found between self-injury and some socio-demographic variables. The results were discussed taking the studies conducted within the theoretical framework into consideration. In line with these results, suggestions were made for researchers and practitioners.Key Words: Self-Injury, Risk Taking Behavior, Perceived Social Support.