Matematik öğretmeni adaylarının soru sorma davranışlarının gelişiminin incelenmesi: Bir ders imecesi çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı ders imecesi çalışmaları boyunca matematik öğretmeni adaylarının soru sorma davranışlarındaki gelişimi incelemektir. Bu gelişimin incelenmesi soru sormanın öğrenmeyi yönlendirme, öğrenilen bilgileri kullanma, öğrencinin cevabını inceleme, öğrencileri teşvik etme ve soruları uyarlama boyutlarından ele alınmıştır. Özel durum çalışması niteliğinde olan bu araştırmanın katılımcılarını ders imecesi uygulamalarının yapıldığı çalışma grubu (4 öğretmen adayı) ve ders imecesi uygulamalarına dâhil olmayan karşılaştırma grubu (4 öğretmen adayı) öğretmen adayları oluşturmaktadır. Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında gerçekleştirilen bu araştırmada çalışma grubu ile 11 hafta boyunca çalışmalar yürütülmüş ve toplam 8 ders imecesi döngüsü gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlik uygulaması gereği derslerini yürüten karşılaştırma grubunda ise herhangi bir müdahale gerçekleştirilmeksizin sadece dersleri gözlemlenmiştir. Ders imecesinin çalışma grubu öğretmen adaylarında soru sorma davranışlarının gelişimi üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla öncelikle bu davranışların alt göstergeler bağlamında gelişimi ders imecesi öncesi, ders imecesi ve ders imecesi sonrası dönemlerde karşılaştırılmış ardından süreç içerisindeki gelişimde ders imecesinin etkisini daha iyi ortaya koymak amacıyla çalışma ve karşılaştırma grubu öğretmen adaylarının soru sorma davranışları karşılaştırılmıştır. Veri toplama aracı olarak gözlem çizelgesi, mülakatlar, öğretmen adayları günlükleri, ders planları ve araştırmacı alan notları kullanılmıştır.Çalışma sonucunda ders imecesinin çoğu soru sorma davranışının gelişimine katkıda bulunduğu, ancak bazılarının gelişimini çok fazla desteklemediği görülmüştür. Süreç içerisinde en belirgin değişimin akıl yürütme/mantık kurma, alternatif yaklaşımlar kullanma, sorgulama, yönlendirme ve cevabı açma davranışlarında olduğu gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra süreç içerisinde öğretmen adaylarının bazı sorma davranışında nitelik ve alt göstergelerin kullanımı bakımından farklılıklar yaşandığı ortaya çıkmıştır. Buradan hareketle ders imecesinin soru sorma davranışlarının gelişimi içerisinde teorik bilgilerin uygulamaya dönüştürülmesi noktasında öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerine katkı sağladığı söylenebilir. Bu bağlamda öğretmenlik uygulaması derslerine ders imecesi uygulamalarının entegre edilmesi önerilmektedir.

The aim of this study is to examine the development of questioning behaviours of pre-service teachers during lesson study. It is addressed with the dimensions of questioning, orientation of learning, using the knowledge, examining answer of student, encouraging students and adaptation of questions. The participants of this case study consisted of the study group of the lesson study practices (4 pre-service teachers) and comparison group (4 pre-service teachers) out of the lesson study practices. In this research implemented as part of Teaching Practice Course, studies with the study group were carried on for 11 weeks and total 8 lesson study loops were implemented. In the comparison group implementing the lessons in accordance with Teaching Practice Course, however, the lessons were only observed without any interferences. In order to display the effect of lesson study on the questioning behaviour of the study group pre-service teachers, firstly the development of these behaviours in terms of sub-indicators were compared in pre-lesson study, during lesson study and post-lesson study periods, then in order to display the effect of lesson study on the development in process; the questioning behaviours of the study and comparison group pre-service teachers were compared. As data collection tools, observation chart, interviews, pre-service teacher diaries, lesson plans and research field notes were used. At the end of the study, it is understood, that lesson study contributes developing most of the questioning behaviours but that it doesn't contribute much for some of them. It is observed that during the process, the most distinctive change happened in the behaviours of reasoning, using alternative approaches, probing, guiding and elaboration of answers. In addition, in the process it is displayed that pre-service teachers had differences in some behaviours in terms of using quality and sub-indicators. Consequently, it can be said that lesson study contributes to vocational development of pre-service teachers in terms of transforming theoretical knowledge to practice in the development of questioning behaviours. In this regard, the integration of lesson study practices to Teaching Practice Courses is advised.